Fontys ACE: wat voor baan wordt het?

Welke banen kunnen de Fontys-studenten van nu, in de toekomst verwachten? En welk salaris zullen ze daarbij verdienen? Moeten ze zich zorgen maken over de opmars van technologie? Bron gaat in gesprek met lectoren en docenten uit verschillende branches. Vandaag: Fontys Academy for the Creative Economy.

Fontys ACE is volop gericht op verandering. Ontwikkelingen in het werkveld maken dat het instituut recent nog zijn naam wijzigt om een bredere focus te leggen. Maar er staan meer veranderingen op til waar Fontys ACE rekening mee moet houden, zegt docent Arthur Kok.

Welke banen zijn momenteel populair onder ACE-studenten?
“Voor Creative Concepts for Communication waar ik zit is dat uiteraard de communicatiehoek. Daarbij valt op dat ruim de helft van de alumni belandt buiten de creatieve sector, in het bedrijfsleven of bij de overheid. Veel afgestudeerden starten bovendien als freelancer: ze komen in de marketing terecht als conceptontwikkelaar of gaan iets concreet-uitvoerends doen als fotografie.”

Welke banen zie je verdwijnen en welke zullen ontstaan?
“Op de eerste plaats merken we dat het concept ‘beroep’ verdwijnt. Vroeger was een communicatieprofessional iemand die persberichten schreef en campagnes bedacht. Hierin zie je een verschuiving van operationele naar strategische taken: merkbeleving, issue-of reputatiemanagement, enzovoort. In functiebenamingen komt de toevoeging ‘strategist’ steeds vaker voor: creative strategist, content strategist, design strategist.

Omgaan met zulke ontwikkelingen vraagt niet zozeer om een vastomlijnd beroepsprofiel, maar om een set generieke vaardigheden zoals samenwerken en oplossingsgericht denken. Deze vaardigheden zijn dus breder inzetbaar dan in die ene beroepsrol. Daarin ligt een uitdaging voor de hbo’s.”

Hoe steekt jullie curriculum daarop in?
“In de praktijk is het lastiger om uit te leggen hoe je een bedrijfsstrategie vertaalt, dan aan welke kenmerken een persbericht voldoet. Maar door het creëren van bijvoorbeeld authentieke leeromgevingen kom je toch ver: een context waarin de student projecten draait die reële dilemma’s van strategieontwikkeling nabootsen.

Het wordt complexer, en dat is een uitdaging. Maar wat ik zie bij veel ACE-studenten is dat ze prima sociaal-intelligent handelen, dat ze veel voor elkaar krijgen in de gerichte samenwerking met een opdrachtgever of een specialist uit een andere discipline. Bovendien zitten ze dan gelijk, hands on, op het uitvoerings- en regelniveau. Méér dan academici, die cognitief misschien beter onderlegd zijn. Maar snappen hoe een probleem in elkaar zit is één ding- mensen meekrijgen om het op te lossen is iets anders. Dat is voor een hbo dus ook een onderscheidende manier om met strategische vraagstukken om te gaan.”

Hoe beïnvloeden technologische ontwikkelingen jullie sector?
“Veel communicatie is tegenwoordig gebaseerd op digitale technologie, denk aan social media of chatbots. Communicatie wordt ook steeds meer data-driven en bedrijven verwachten dat communicatiestrategieën met data worden onderbouwd. Digitalisering zorgt echter ook voor ontwrichting, denk aan bubbels, fake news of cancel culture. Dit is misschien wel de reden dat issue- en reputatiemanagement zo belangrijk is geworden: reputatieschade is in de digitale wereld snel geleden met een paar boze reviews.

Voor ons onderwijs betekent dit dat data-ethiek meer aandacht krijgt. Bedrijven zijn dol op big data en een positief online-imago, maar ik vind dat we studenten ook een morele verantwoordelijkheid moeten meegeven om niet zomaar alles wat een opdrachtgever wil uit te voeren.”

Wat kunnen studenten verwachten op het gebied van salarisontwikkeling?
“Dat weet ik eerlijk gezegd niet. Ik heb geen inzicht in wat pas-afgestudeerden zo gemiddeld verdienen.”

Wat zijn de zorgen voor de toekomst?
“Eén zorg deelt het hele economische domein waarvan ook wij deel uitmaken. Namelijk dat het arbeidsmarktonderzoek van bijvoorbeeld het ROA [Research Centre for Education and the Labour Market, red.] voor ons geen betrouwbare prognoses biedt over hoe het beroepenveld zich precies ontwikkelt. Zoals aangegeven wordt er in onze sector steeds minder in afgebakende beroepen gedacht, en meer in hybride taken. Dat maakt het lastig scherp gedifferentieerde beroepsprofielen te hanteren en daarover voorspellingen te doen.

Verder wordt de werkelijkheid waarmee we werken dus complexer. Als academicus zeg ik: een hbo-professional opleiden is veel lastiger dan een wo’er, juist omdat eerstgenoemde op beide sporen (cognitief en uitvoerend) thuis moet zijn. Dat vergt veel van de student, maar ook van de docent. Vraag is of de overheid bereid is om op termijn voldoende te investeren in de professionaliteit van je docententeam.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]