Regisseur Roel Reiné: van Stappegoor naar Hollywood
Roel Reiné is regisseur van spektakelfilms als Michiel de Ruyter en De Vuurlinie, die nu in de bioscoop te zien is. Bij zijn liefde voor historische actie speelt ook de Fontys-lerarenopleiding een rol.
Dertig jaar geleden studeerde Reiné (53) Nederlands en geschiedenis aan de lerarenopleiding in Tilburg. “Ik zat al vol ambities om te regisseren. Maar mijn ouders zagen daar weinig in, zij vonden dat ik een vak moest leren.”
De keuze, met name voor het vak geschiedenis, was geen toeval. “Al lag mijn hart elders, ik ging niet met tegenzin naar Tilburg. Geschiedenis heeft me altijd beziggehouden. Het is één groot conglomeraat van verhalen. Sommige historische episodes staan je direct helder voor ogen. Bovendien: ook als docent heb je een podium voor het vertellen van een verhaal.”
Die geschiedenisfascinatie zie je terug in zijn oeuvre, bijvoorbeeld in films als Michiel de Ruyter (2015) en Redbad (2018). Die laatste film gaat over de machtsstrijd van een Friese koning en speelt halverwege de achtste eeuw. Dat klinkt ver van je bed.
Is het voor het grote publiek niet lastig om zich daarin in te leven? “Nee, je moet zorgen dat in je verhaal herkenbare en relateerbare elementen zitten. In het geval van Redbad een religieuze twist, die zie je vandaag nog overal om je heen.” Ook de donkere, soms mysterieuze context van de film spreekt tot de verbeelding. “Ik zei steeds: Dit is de Nederlandse Game of Thrones.”
Naar Hollywood
Nog tijdens zijn studietijd regisseert Reiné tv-series als Fort Alpha en 12 steden, 13 ongelukken. Die nieuwe leerschool zorgt ervoor dat hij de lerarenopleiding net niet afrondt. “Ik moest alleen nog een scriptie schrijven, maar zat al helemaal in het circuit. Ik had de zekerheid dat ik verder kon met mijn filmdroom en de scriptie liet ik erbij zitten. Misschien onbewust een signaal naar mijn ouders. Zo van: Kijk maar. Ik heb al een vak.” [Tekst gaat verder onder de foto]
Reiné’s doorbraak volgt met The Delivery (1999), een lowbudgetactiefilm met een nog figurerende Daan Schuurmans en met in de hoofdrol Fedja van Huêt. Het Gouden Kalf dat Reiné wint voor beste regie vormt een prima opstapje en een paar jaar later doet hij wat hij altijd al wilde: ervoor gaan in Hollywood.
“Ik wilde graag genrefilms maken (speelfilms met een duidelijk label als ‘actie’ of ‘historisch drama’, te onderscheiden van de Europese film, die vaak een combinatie vormt van stijlen, red.) en Hollywood is daarvan het summum. Ook wilde ik me meten met de top.”
Inmiddels is zijn naam gevestigd en werkte hij onder meer voor Marvel Studios. Hoe verklaart hij zijn succes? “Naast mijn talent en doorzettingsvermogen, heb ik me goed weten te schikken in de Hollywood-industrie. Alles loopt daar volgens vaste processen, waarin je als regisseur zeker niet de belangrijkste schakel bent. Je bent een van de radertjes in een productie en moet je plaats kennen. Voor veel collega’s is dat wennen.”
Waardering
Ook De Vuurlinie – zijn meest recente film waarin Waldemar Torenstra de rol van commando Marco Kroon vertolkt – ziet Reiné als een geschiedenisepos. “Het is weliswaar een stuk dichterbij in de tijd. Maar de film vertelt evengoed een rond historisch verhaal, te beginnen met 9/11.” [Tekst gaat verder onder de foto]
De film kreeg een aantal negatieve recensies. “Dat zijn een beetje zure journalisten die vooral één aspect uitvergroten: hoe ik kijk naar de omstreden figuur Marco Kroon en of dat in morele zin volgens hen dan wel of niet juist is.” Het publiek reageert anders. “Los van alle morele vragen en standpunten, kun je ook gewoon genieten van een geslaagde actiefilm. Bij een vertoning voor Afghanistan-veteranen kreeg ik een staande ovatie. Zulke reacties zijn me veel waard.”
Actie
Gelet op het succes van bijvoorbeeld de Mission Impossible-reeks is er ook bij het Nederlandse publiek waardering voor grootschalige actiefilms. “Maar voor recensenten is het kennelijk wennen dat die nu ook in de Nederlandse taal te zien zijn. Op actiefilms wordt soms een beetje neergekeken. Eigenlijk zijn Nederlanders heel conventioneel. Als je iets anders wilt doen dan wat het gros gewend is, dan hoor je al snel kritiek.”
In de Verenigde Staten, waar Reiné nu al twintig jaar werkt en woont, gebeurt juist het tegenovergestelde. “Daar krijg je lof als je je nek uitsteekt en het anders probeert te doen.” Bovendien hebben Amerikanen nooit het idee: het is een actiefilm, dan zal de dramatische ontwikkeling wel niet veel zijn.
Dop van de fles
Tijdens zijn Fontys-studie in Tilburg maakte Roel Reiné een theatervoorstelling die hij solo speelde in de grote collegezaal van P1 op Stappegoor. De strekking: Haal de dop van de fles en laat eruit wat erin zit. “In Amerika kun je jezelf dus volop ontplooien; je wordt er minder afgeremd dan in Nederland. Je krijgt uiteindelijk ook de lof die je toekomt. Dat is ook wat ik de Fontys-studenten van nu gun. Zorg dat je weet wat je wilt en daarbij niet wordt tegengehouden door je eigen twijfel of de meningen van anderen. Voel je vrij. Haal eruit wat erin zit!” [Frank van den Nieuwenhuijzen]