Energietransitie: consuminderen of verduurzamen?
De klimaatministers van de EU hebben dinsdagnacht een akkoord bereikt over een Europees klimaatpakket vol wetten waardoor minder broeikasgassen worden uitgestoten in 2030. De ministers zijn vol overtuiging dat het lukt, maar natuurwetenschapper Maarten van Andel heeft er een hard hoofd in.
“Een goed plan? Dat weet ik niet. Want ik weet niet wat de concrete plannen zijn. Maar als het pakket uit al bestaande ideeën bestaat, staat er nog heel veel in wat niet gaat werken.”
Van Andel gaf woensdagavond samen met duurzaamheidsexpert Fons Claessen een openbaar college over de energietransitie. Een college vol tips en tricks die we zélf kunnen ondernemen om de wereld beter te maken.
En dat is nodig, want we moeten in symbiose gaan leven met de aarde en de natuur. “We moeten gebruiken en juist niet verbruiken. Maar dat laatste is nu wel het geval. Als we duurzaam zijn voor de aarde en de natuur, zijn we duurzaam voor onszelf. En als het niet voor onszelf is, dan is het wel voor onze kinderen en kleinkinderen.”
Acht miljard muggen
Dat betekent volgens Fons Claessen niet dat we niet meer mogen verbruiken of vervuilen. Wél dat we ervoor moeten zorgen dat we dat in zo’n mate doen dat de natuur zichzelf nog kan herstellen. “Stel dat je iedere dag door één mug wordt gestoken, dan is er niets aan de hand. Maar als dat acht miljard muggen per dag zijn, overleef je het niet. Dat gebeurt nu ook met de wereld.”
Volgens de twee experts zijn wij als mensheid die acht miljard muggen die de wereld aantasten. “We brengen nu meer Co2 in de atmosfeer dan de natuur aankan, waardoor we natuurlijke hulpbronnen uitputten. We zijn dus als het ware een soort parasieten die ons eigen ecosysteem vernietigen.”
Energieproductie aanpakken
Met 100.000 windmolens op een rij verduurzamen we de volledige energieproductie van Nederland. Dat lijkt best een reële oplossing, maar dat is het allesbehalve. “Die rij zou namelijk net zo lang zijn als de evenaar. En dan hebben we alleen het probleem in Nederland opgelost. Maar we kunnen er wel voor zorgen dat we onze consumptie halveren, waardoor er bij wijze van spreken nog maar 50.000 nodig zijn. En ook daar hebben we uiteindelijk minder energie, arbeid en grondstoffen voor nodig.”
Eén van de ruim veertig bezoekers had een ander idee: in groten getale kerncentrales bouwen. Van Andel sprak de man meteen tegen: “Kernenergie opwekken om onze energieconsumptie in te vullen gaat simpelweg niet. Daarmee verduurzamen we onze consumptie niet, maar verplaatsen we het gewoon. Daarnaast moeten we ons gebruik niet moraliseren maar reduceren. En dat kan al met kleine aanpassingen.”
Scoren om te winnen
Maar hoe doen we dat dan precies? Door huisisolatie, langzamer te rijden met minder auto’s, minder transport, minder aankopen te doen en de levensduur van onze producten te verlengen. “Dat is individueel en kleinschalig, maar stel dat we dit met alle 8 miljard muggen doen, maken we echt impact.”
Volgens Van Andel is het simpel: “Als je wilt winnen moet je scoren. En wij scoren door te minderen. Dat kun je zelf doen in je dagelijks leven en op je werk, maar ook samen met de mensen en partners om je heen. Zo boeken we het meeste resultaat. Daarnaast is het verduurzamen van ons gebruik ook een goede keuze. Zeker met de huidige benzine- en gasprijzen. Dan kun je hier gewoon geen spijt van krijgen.”
Het verschil maken
Beide mannen concluderen dat zij vooral bij willen dragen aan de kwaliteit van het leven. “Focus daarbij vooral op het terugdringen van je energieconsumptie en verleng de levensduur van je producten. Doe wat je kunt op het gebied van energieproductie door bijvoorbeeld zonnepanelen te plaatsen. Besteed niet te veel aandacht aan dingen die er niet toedoen, zoals die ene vlucht die je per jaar maakt. Want die annuleren gaat het verschil niet maken.”
Na het college was er ruimte voor vragen, en daar nam de man die de eerdere vraag over kerncentrales stelde, gretig gebruik van. Hij bracht zijn gedachtes nogmaals ter sprake. “Vergeet de kerncentrale en begin bij jezelf", klonk het vanuit de experts. "Kijk eens wat je zelf kan doen. En die kerncentrales bespreken we zo direct wel tijdens een borrel.” [Noëlle van den Berg]