Eerlijk gezegd, zeg maar

Toen ik startte met lesgeven bij Fontys, woonde ik in een studentenhuis. Vaak was ik tot diep in de nacht bezig met de voorbereiding van mijn lessen of het nakijken van verslagen. Als mijn huisgenoot Annet me uitnodigde om een wijntje te komen drinken, en ik riep terug ‘Ik moet dit eerst nog even afmaken’, antwoordde ze automatisch met "Je moet niks. Alleen dood moet je." 
Pardon?!

De eerste keer schrok ik nogal. Ze bedoelde gelukkig niet dat ik me ter plekke van het balkon moest storten. Ze maakte me duidelijk dat ik zelf een keuze heb in hoe ik mijn tijd besteed en dat we niet als makke schapen zijn overgeleverd aan het grote Moeten. Wat bepaalt jou en wat bepaal je zèlf?

Het wekte mijn levenslange nieuwsgierigheid naar de macht van taal. Als ik iemand een standpunt hoor aankondigen met ‘ik moet zeggen’, zegt een geïrriteerd stemmetje in mij ‘van wie moet je dat?’. Helemaal als daar ook nog het woord ‘eerlijk’ aan wordt toegevoegd: ‘Ik moet eerlijk zeggen dat…’. Datzelfde stemmetje tettert dan: ‘Wil je me zeggen dat je tot nu toe nìet eerlijk tegen me was? Eerlijk?!’ Uitdrukkingen waarin geweld zit, fascineren me ook. ‘Al sla je me dood’, ‘Schiet mij maar lek’. …Nou, liever niet. Of ‘Ik schiet onze afspraak er zo in’: uhh?!?

De laatste weken hoor ik minimaal 3xdaags ‘zeg maar’. ‘Ik denk, zeg maar, dat we ….’. De spreker ondermijnt - terloops - de eigen overtuigingskracht. En hoewel ik er van gruwel, betrap ik mezelf ook op het gebruik ervan, zo besmettelijk is het. Wat ìs dit voor een gekke uitdrukking? Een gebiedende wijs. Uit een ver verleden hoor ik de stem van Annet echoën. ‘Hoezo moet ik ‘maar’ zeggen? Ik moet helemaal niks. Alleen dood moet ik’.

Bij welke uitdrukkingen slaat jouw bullshitradar op rood?

Inge van de Vorst is docent bij Fontys Hogeschool HRM en Psychologie en coachende vaardigheden voor docenten Fontys-breed. Ook is zij oprichter van De Liefdesdokter. Lees hier eerdere columns van haar.