Een depressie verdwijnt niet door 'gewoon even wandelen'

‘Mensen als Kramer die me vertelden dat ik gewoon moest wandelen, werden door mijn zieke hoofd vertaald naar 'Je depressie is je eigen schuld'.’ Vierdejaars journalistiekstudent Marloes Leezer schreef een opiniestuk voor de Volkskrant, als reactie op een artikel in diezelfde krant.

Het artikel van Francisca Kramer (Volkskrant Magazine, 20 mei) is het zoveelste in een lange reeks van ongetwijfeld goedbedoelde adviezen met een verwoestend effect. Ik, en vele mede-depressivo's met mij, hebben ze ondertussen allemaal weleens gehoord. Gewoon lekker wandelen. Gewoon even uit bed komen. Gewoon op tijd opstaan en aan je dag beginnen. Gewoon goed voor jezelf zorgen.

Er is niemand die het nut van een gestructureerde dagplanning betwist. En ja, er is uit onderzoek inderdaad gebleken dat je je door beweging beter gaat voelen. Maar stellen dat je depressie (meestal) buiten de deur houdt door je leven in te richten alsof je niet somber bent, is een grove simplificatie van een heel ingewikkeld probleem en een belediging voor iedereen die weleens écht door een depressie bij de lurven is gepakt.

Zelfcompassioneel proza
We hebben al deze adviezen al eens gehoord, en ze ook allemaal geprobeerd. Mijn therapeut wist precies wanneer ik me extra klote voelde, want dan kwam ik opgetut de behandelkamer binnen. Ik heb gewandeld, gemediteerd, mezelf voor de spiegel zelfcompassioneel proza in staan praten en eindeloos geprobeerd goed voor mezelf te zorgen. Het mocht niet baten. Ik donderde gewoon in de kuil van de depressie, en kreeg daarbovenop nog een schuldgevoel ook; mensen als Kramer die me vertelden dat ik gewoon moest wandelen, werden door mijn zieke hoofd vertaald naar 'Je depressie is je eigen schuld'.

Want wat vooral blijkt uit het artikel, is dat Kramer geen idee heeft waarover ze spreekt. Depressie is niet 'twee weken zo in de put zitten dat je nauwelijks zin hebt om uit bed te komen'. Het is geen kwestie meer van zin hebben, het gaat niet. Ik wist dat ik zielsveel van mijn partner hield, maar ik voelde het niet. Ik wist dat ik me beter voelde als ik uit bed kwam, maar het lukte niet. Ik wist dat anderhalve kilometer naar de supermarkt helemaal niet ver is, maar ik was kapot als ik aankwam. Ik kon niets meer. Het enige dat ik nog kon, was in bed liggen en mijn eigen dood tot in details plannen.

Depressie is een ziekte
En als ze me niet hadden opgenomen, dan was ik op het punt gekomen dat ik die plannen had uitgevoerd. Ik was er nog maar een paar millimeter vandaan. En dat komt niet omdat ik het niet geprobeerd heb. Dat komt omdat depressie een ziekte is. Een ziekte waarbij je soms hulp nodig hebt. We gaan iemand met diabetes ook niet vertellen dat hij moet leven alsof zijn alvleesklier wél werkt. Waarom is het dan doodnormaal om tegen iemand met een psychische ziekte te zeggen dat hij 'gewoon' even moet gaan wandelen?

Kramer is nu negen maanden gescheiden en bijna in het bezit van een psychologiediploma en lijkt het idee te hebben opgevat dat ze daardoor in de perfecte positie is om depressivo's te adviseren. Alsof iemand die net gestopt is met roken, de geneugten van de schone lucht komt uitleggen aan een astmapatiënt. Het kan dan misschien wel voelen alsof je zojuist het wiel hebt uitgevonden, dat wil niet zeggen dat het ook zo is. [Marloes Leezer]

Dit opiniestuk is op 23 mei ook gepubliceerd in de Volkskrant.