Docent: ‘We mogen meer oog hebben voor hoogsensitiviteit’

Licht, geluid, kleuren, geuren en bewegingen. Als je hoogsensitief bent, ervaar je indrukken subtiel en intens, wat mooi is, maar je kunt er ook door overspoeld worden. Volgens docent en studentcoach Marianne den Otter, zelf hoogsensitief, kunnen we er in het onderwijs meer rekening mee houden.

Als kind werd haar sensitiviteit gezien als gevoelig en kwetsbaar. Ze werd benaderd als een zorgenkind. Dat had veel impact op de ontwikkeling van haar zelfbeeld. Tot ze op 25-jarige leeftijd een boek las over hoogsensitieve personen. Dat veranderde haar zelfbeeld. “Het voelde als thuiskomen.”

Tegenwoordig is Marianne den Otter (59) orthopedagoog en werkt ze als docent Master Educational Needs bij Fontys Opleidingen Speciale Onderwijszorg (OSO). Daarnaast is ze studentcoach. Hoogsensitiviteit is van een last een gift geworden, zegt ze. Sensitief waarnemen maakt dat ze subtiel kan afstemmen op gewaarwordingen in de omgeving.

Kenniskring
De docent en studentcoach heeft de ambitie om een onderwijsomgeving te creëren waarin rekening wordt gehouden met (hoog)sensitiviteit bij studenten. Daarom is ze aangesloten bij een kenniskring met het thema hoogsensitiviteit.

“Voor hoogsensitieve mensen is een positieve omgeving een voorwaarde om succesvol te kunnen leren”, stelt Den Otter. “De omgeving kan een positief of negatief effect hebben op het welzijn en welbevinden van studenten en daarmee op hun kansen om te groeien, leren en presteren. Er is veel stil lijden.”

Overprikkeld
Daar weet deeltijdstudent Vera Verhagen (34) alles van. Wanneer zij langere tijd in een grote groep les heeft of moet samenwerken, is zij na afloop doodmoe en kan zij niks meer. Elke prikkel is er dan een te veel. Ook zij werd als kind gezien als het kwetsbare, lieve meisje met wie je voorzichtig om moest gaan.

Verhagen heeft naar eigen zeggen leren omgaan met haar hoogsensitiviteit. “Ik heb strategieën ontwikkeld die me helpen om niet overprikkeld te raken. Omdat ik heel gevoelig ben voor sferen, sluit ik me bij voorkeur aan bij een klein, rustig groepje. En in de pauze zoek ik altijd een stil plekje op, zodat ik kan uitrusten.”

Het zou de student Master Educational Needs helpen als de omgeving meer oog zou hebben voor haar hoogsensitiviteit. [tekst gaat verder onder de foto]

Juiste ondersteuning
Bij de juiste ondersteuning zijn onze hoogsensitieve studenten zeer getalenteerde mensen die juist creatief, scheppend, sociaal, empathisch en moreel het positieve verschil kunnen maken in groepen en groepsdynamieken, aldus Den Otter.

“Er is een omgeving nodig die ruimte biedt om studenten te laten excelleren vanuit wie ze zijn.” Ze zag het gebeuren bij Vera. “In de module communicatie gaf zij op beeldende wijze, en heel intuïtief en creatief, uiting aan haar kennis.”

Den Otter is dan ook van mening dat onderwijsprofessionals met kennis van hoogsensitieve kenmerken bij studenten kunnen bijdragen aan meer begrip en passende ondersteuning. Daarnaast is ze ervan overtuigd dat het uitval onder studenten kan voorkomen.

Kennis delen 
De kenniskring van lector Anouke Bakx doet onderzoek naar hoogsensitiviteit in het onderwijs. Recent schreven de kenniskringleden, onder wie Den Otter, een aantal artikelen over het onderwerp. Nu zijn ze zo ver dat ze hun kennis willen delen, zodat hoogsensitiviteit vaker herkend wordt en onderwijsprofessionals kunnen bijdragen aan een positieve leeromgeving. Woensdagavond 1 februari wordt de eerste van een reeks webinars gehouden.

“We willen mensen ervan bewust maken dat hoogsensitieve mensen niet vreemd zijn, enkel fijnbesnaard”, zegt Den Otter. “Zij hebben menseigen kenmerken, net als ieder ander. Het hoort bij onze opdracht als onderwijsprofessionals om aan te sluiten bij de talenten van onze studenten.” De docent heeft goede verwachtingen. “Het is de tijd ernaar; in ons onderwijs is steeds meer aandacht voor inclusief en passend onderwijs.”

Erkenning
Voor Vera Verhagen klinkt het als muziek in de oren. “Mijn hoogsensitiviteit heeft altijd een negatieve lading gehad. Ik moest er maar mee leren omgaan. Nu word ik gezien en erkend.” Ze wijst erop dat Den Otter, die sinds kort haar studentcoach is, haar regelmatig een momentje voor haarzelf geeft. “Dat is heel fijn, want mezelf sta ik dat niet vaak genoeg toe. Dan dender ik maar door, met alle gevolgen van dien.” [Marieke Verbiesen]