Didactisch experimenteren met XR

Deze vrijdag wordt voor het eerst het Fontys XR Event gehouden. Een kans voor docenten en studenten om kennis te maken en te delen over de toepassingen in het onderwijs van deze virtuele toolbox.

XR staat voor Extended Reality. En die bestaat uit de technologieën Virtual reality (VR) en Augmented Reality (AR) en Mixed Reality. De eerste kent iedereen wel via de VR-brillen waarbij je je afgesloten van de buitenwereld in een virtuele wereld begeeft. Bij AR zie je de echte wereld maar is er iets aan toegevoegd. Denk bijvoorbeeld aan Pokemon Go of, dichter bij huis, de AR waarbij je de nieuwbouw van Fontys op campus Rachelsmolen via je smartphone al kunt zien.  

Hoewel er vier medewerkers van het Scrumteam Fontys Blended Learning energie steken in de organisatie van het event, is het vooral Mario Paiano die de kar trekt. Hij is de initiator is van deze bijeenkomst. Paiano is al twee jaar bezig om het gebruik van XR binnen Fontys onder de aandacht te brengen, en verbindingen te leggen tussen iedereen die er al mee bezig is of wil zijn.

“Er zijn binnen Fontys veel mensen hiermee bezig, maar het zijn allemaal kleine eilandjes. In totaal denk ik zo’n 75 mensen. Maar meestal weet niemand waar de ander mee bezig is. Dus gebeurt dat er ergens VR-brillen in een kast liggen en dat op een andere plek binnen Fontys iemand die brillen aanschaft waar dat niet had gehoeven”, aldus Paiano.

“Dus al die mensen zijn ermee aan het experimenteren. En de vraag is dan: hoe verbind je die? Dat doen we nu dus met dit event. Sommige universiteiten en hbo-instellingen hebben al een eigen XR-hub. Maar ik krijg er hier de handen niet voor op elkaar om daar geld en tijd voor beschikbaar te krijgen.”

Snelheid
Terwijl het volgens Paiano o zo nodig is. “Deze technologie komt er gewoon aan. En het gaat supersnel. Maar bij Fontys zie je er niets of nauwelijks iets van terug. Terwijl we hier wel studenten opleiden die hier later in hun werk mee te maken gaan krijgen. Over vier jaar lopen de eerstejaars van nu daar keihard tegenaan.”

Wat ooit nog fantasie was in speelfilms als Minority Report of Ready Player One, is snel bezig werkelijkheid te worden. Daarom ziet Paiano vooral voordelen in het binnen Fontys met XR aan de slag gaan, en niet alleen technologisch. 

“Het is een leuke manier om studenten een andere context te geven. Om ze te laten experimenteren, dat ze de durf hebben zo’n nieuwe stap te maken. Zowel onder docenten als studenten zien we daar nu nog best wat vrees voor.”

Terwijl: je hoeft niet te kunnen programmeren om zelf iets te fabriceren met AR. “Nee, dat hoeft niet. Er zijn allerlei tools beschikbaar. Je kunt in AR iets maken binnen dezelfde tijd als dat je een Powerpoint samenstelt.”

XR wordt overigens op sommige plaatsen al wel ingezet. Zo is het uitermate geschikt gereedschap voor trainingen aan verpleegkundigen. “En het is ideaal als hulpmiddel bij bijvoorbeeld brandbestrijding, of mensen met dementie.” Ook ontwikkelen studenten van de technische lerarenopleiding onderwijs waarbij XR als didactisch hulpmiddel wordt ingezet.

Moet dat wel? 
Natuurlijk kun je bij XR dezelfde vragen en twijfels hebben als er nu zijn bij ChatGPT. Moeten we dit allemaal willen? En moeten we dat faciliteren en aanmoedigen als onderwijsinstelling? Juist wel, vindt Paiano.

“Waarom zouden wij als Fontys de keuze maken voor de studenten dat het niets voor ze is? Dat moeten ze zelf kunnen beslissen. Daarom is het zo belangrijk dat ze het uitproberen. En als zij het niets vinden, dan is dat op basis van hùn ervaring en dan is het prima.”

Dat de organisatoren van het event niettemin bewust zijn van de zorgen over de ontwikkelingen op het tech-vlak, blijkt overigens ook wel uit de gastsprekers bij het event. Daaronder zijn Bart Wernaart en Rens van der Vorst.

Wernaart is lector Moral Design Strategie en plaatst technologische ontwikkelingen altijd in een breder maatschappelijk vlak. Van der Vorst is behalve columnist voor Bron ook een veelgevraagde technofilosoof die immer kanttekeningen plaatst bij het nut, de noodzaak en de gevaren van moderne technologie.

“We willen met dit event niet alleen tot een grote halleluja maken. Het belangrijkste is dat we elkaar hier kunnen vinden. En daarbij is het goed om ook kritisch te zijn. Zo sluiten we de dag ook af met de workshop ‘Reality Check’, om iedereen weer met beide voetjes op de grond te krijgen.”

En na het event? Er is in elk geval een website rondom al het nieuws over XR en wat er binnen Fontys mee gebeurt. “Maar de stip op de horizon is dat er via samenwerking binnen lectoraten of diensten een vliegende start gemaakt gaat worden met XR binnen Fontys.” [Jan Ligthart]