Tilburg,
17
januari
2020
|
13:05
Europe/Amsterdam

De huisrobot: voor praktische hulp én wat ‘menselijke warmte’

Eveline van Zeeland, associate lector bij Fontys, liet er gisteren tijdens een openbare lezing in de LocHal in Tilburg geen twijfel over bestaan: robots zijn al helemaal verweven met ons leven, ook binnenshuis. “Ze zitten zelfs al in je broekzak.” Maar of het wenselijk is om ‘de ziel’ van dierbare overledenen te programmeren in zogenoemde griefrobots?

De lezing ‘De robot als huisgenoot’ hield zij samen met lector Janienke Sturm. Beiden houden zich voor Fontys Hogescholen bezig met praktijkgericht onderzoek waarin de acceptatie en mogelijkheden van robots in ons leven centraal staan. Van Zeeland vanuit ‘neuromarketing’-perspectief en Sturm onderzoekt de interactie tussen mens en robot.

In een zaal met ongeveer 70 Sprekers Janienke Sturm (l) en Eveline van Zeeland (r).toehoorders schetsten zij in anderhalf uur tijd de ontwikkeling van huisrobots, de praktische hulpjes in huis, die ook op sociaal gebied een steeds grotere rol spelen. De lezing past in een reeks openbare lezingen van Fontys over maatschappelijke onderwerpen.

Robot With Benefits
Iedereen kent inmiddels wel de robotstofzuiger en aansprekende voorbeelden als de zeehondrobot die reageert op knuffels of zelfs de seksrobot: de Robot With Benefits. Waar niet iedereen bij stilstaat is dat als je belt met Bol.com, je in de helft van de tijd te woord wordt gestaan door Billly, een ‘chatbot’.

“De robot zit bij jullie op dit moment waarschijnlijk al in je broekzaak”, zegt Van Zeeland. Ze doelt op Siri, die net als Google Assistent al je vragen in mum van tijd beantwoordt. “Het is dezelfde technologie”, vertelt de lector enthousiast.

Donkere wolken
Het enthousiasme van de lector ontlokt bij een bezoeker de vraag of zij niet te luchtig doet over de invloed van robots op ons leven, er zitten ook ‘donkere kanten aan’: “Er zijn al landen waar mensen door middel van de technologie van gezichtsherkenning worden opgepakt en onterecht in de gevangenis belanden.”

“Daar heeft u gelijk in. Er zijn zeker donkere wolken”, reageert de lector. “Daarom is bewustwording belangrijk. De maatschappij moet bepalen hoe wij willen omgaan met deze technologie.”

Er kwam ook nog een kritische vraag over het verdwijnen van banen door de komst van robots. Volgens Van Zeeland een Stereotype robotjereële zorg, maar tegelijkertijd is de technologische vooruitgang niet tegen te houden en levert die vaak ook weer banen op. “Kijk naar hoeveel ict’ers we nu nodig hebben. En ze kunnen ook helpen om personeelstekorten in zorg en onderwijs op te lossen.”

Impacttool
Later in de lezing laat Sturm zien hoe Fontys een rol wil spelen in het verantwoord omgaan met technologische vooruitgang. De hogeschool ontwikkelde een tool die studenten helpt om ‘de juiste ethische vragen’ te stellen bij hun projecten: de Technology Impact Cycle Tool.

“Via deze tool gaan studenten nadenken over de invloed van techniek op mens en maatschappij en welk probleem hun app of ander product werkelijk oplost. We hopen dat ook technologiebedrijven deze tool gaan gebruiken”, zegt de lector. “Bovendien is het een handig verantwoordingsdocument bij de eindbeoordeling van studentenprojecten.”

Interactie mens en robot
Maar hoe staat het nu eigenlijk met de interactie tussen mens en robot? Er is vaak wel ‘angst voor techniek’ leggen de lectoren uit, maar aan de andere kant vinden bijvoorbeeld dementerende ouderen die een knuffelrobot krijgen, die vaak heel lief.

De psychologie achter de techniek is niet te onderschatten. Zo kan Google Assistent best meteen een vraag beantwoorden, maar de techniek heeft dat bewust een paar seconden vertraagt (de bewegende bolletjes) zodat het lijkt alsof Google Assistent even nadenkt. Het maakt de robot menselijker.

Happybot Felix
Fontys onderzoekt met name deze kant van het gebruik van robots. Zo bekeek het lectoraat van Van Zeeland het taalgebruik van een chatbot voor medische vragen. Mensen nemen een ‘emphatische’ robot op dit vlak minder serieus, omdat die minder autoriteit heeft. Een chatbot die zakelijk is en vakjargon gebruikt, werkt beter.

Sturm ontwikkelde met haar lectoraat en een start-up Happybot Felix, een aandoenlijk robotje waarmee patiënten gedurende een De zeehondrobot is net echt.dag kunnen doorgeven hoe zij zich voelen. Daar kan het verzorgend personeel dan op inspelen.

Rouwrobots
Maar hoever kan het eigenlijk gaan? Gaat de griefrobot te ver? In deze robot kunnen eigenschappen van een overledene worden geprogrammeerd, zodat hij of zij nog een tijd ‘voortleeft’ wat zou kunnen helpen bij het rouwproces. Het riep veel vragen op gisteren.

"Het kan misschien troosten als iemand plotseling overlijdt”, reageert een bezoeker. Een ander vraagt zich af of mensen dat toen fotografie ontstond, zich ook niet afvroegen. Maar ook: “Heb je niet het recht om vergeten te worden?”

Bewustwording
“Wij waren hier niet om vragen te beantwoorden”, zo sluiten de lectoren af, “maar voor bewustwording. De samenleving zal de antwoorden moeten geven op deze vragen.”

Na afloop konden de bezoekers de meegenomen robots bekijken en knuffelen met de zeehond- en katrobot. Daar was veel belangstelling voor. “Hij voelt wel echt hoor.” [Petra Merkx]

Reacties 1 - 1 (1)
Bedankt voor uw bericht.
Jacqueline Nieskens
17
January
2020
De knuffelrobot/katrobot zou volgens mij van grote toegevoegde waarde kunnen zijn bij mensen die lijden aan Alzheimer.
Maar wellicht is dit al ingevoerd, dat weet ik niet.
Kirsten
03
February
2020
Klopt. Ze hebben er met veel succes eentje in het verzorgingstehuis waar mijn schoonmoeder woont. Hij ziet er alleen ietsjes minder fraai uit vanwege de advocaat met slagroom e.d. die hij gevoerd krijgt... ;-).