De ‘horzeligheden’ van lector Cees-Jan Pen

Lector De Ondernemende Regio Cees-Jan Pen heeft een mening en een visie. Over de leegstand van kantoren, de circulaire economie en de ontwikkeling van binnensteden, bijvoorbeeld. En dat steekt hij niet onder stoelen of banken. Want hbo’s moeten veel meer laten zien welke kennis ze in huis hebben, vindt Pen.

Wie Cees-Jan Pen, lector Ondernemende Regio bij Fontys, bijhoudt op twitter en in vakbladen ziet een onvermoeibare ‘activist’ op tal van onderwerpen. “Als lector hoor ik dat ook te doen, publiceren en regionaal het debat voeren horen erbij. Een gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant verwoordde het zo: ‘horzelen, dat is jouw taak’. Daar kan ik me wel in vinden. De hogeschool kan een onafhankelijk advies geven, want wij hebben geen commerciële of politieke motieven. Die mening moeten we dan ook laten horen.”

Onderwijsfabriek
Bovendien, de hogeschool is al lang niet meer de onderwijsfabriek van vroeger, benadrukt Pen. En ook dat mag beter naar buiten worden gebracht. “Fontys moet zich veel meer profileren als kennisinstelling, laten zien welke expertise wij in huis hebben. Ik zeg dat ook vaak tegen de docenten in ons lectoraat, die daar soms nog bescheiden in zijn. Als lector kan ik daar het voortouw in nemen.”

Doorpakken
Jammer is volgens hem wel dat veel docenten het onderzoek nog te veel ‘erbij moeten doen’, een dag per week, waardoor er soms te weinig uitvoeringskracht is. “Als we echt willen doorpakken in de onderzoeken die wij doen, moeten we projectmanagers en adviseurs aanstellen. De regio op zijn beurt kan veel meer gebruik maken van de kennis en onderzoekscapaciteit van hogescholen”, vindt Pen.

Horzeligheden
Wat zijn eigenlijk de ‘horzeligheden’ van Cees-Jan Pen? Bron zette de belangrijkste drie issues waarover Pen een mening heeft op een rij, plus wat zijn lectoraat ervoor doet.

1: Leegstand van bedrijfspanden
“Er moet een einde komen aan de gemakzucht waarmee weer een nieuw weiland wordt volgebouwd met bedrijfspanden en woningen. De neiging om dat te doen zit heel diep bij de bouw- en vastgoedsector. Je kunt dan snel en veel bouwen. Maar veel oude bedrijfsterreinen en kantoorgebouwen verpauperen en staan leeg. We kunnen veel bereiken en ook een flink deel van de vraag naar woningen oplossen binnen de bestaande omgeving. Door herontwikkeling of -gebruik. Het grootste probleem daarbij is niet de techniek; er is een cultuuromslag nodig. Gelukkig profileert Eindhoven zich als transformatiekampioen.”

Onderzoek:
Fontys werkte in 2014 en 2015 met een RAAK-subsidie (overheidssubsidie voor praktijkonderzoek in het hbo) samen met de regio aan het project ‘leegstand leeft’. Mede daardoor neemt de onderzoeksgroep van het lectoraat deel aan de thematische werkplaatsen in de Metropoolregio Eindhoven.

2: Circulaire economie
“Het belang van het hergebruiken van grondstoffen, de circulaire economie, is nog niet bij iedereen doorgedrongen. Het idee dat het een hobby is voor visionairen en geitenwollensokken types is, is onterecht. Het blijft nu wel te veel hangen op ondernemende types en vooruitstrevende bedrijven. Schiphol Airport heeft een compleet duurzame bedrijfsvoering. Waarom komt dat op belangrijke locaties als de high tech campus, Flight Forum en Ekkersrijt nu pas op gang? Wil de Brainport-regio de slimste regio blijven, dan zal zij voorop moeten lopen. Het staat wat mij betreft niet hoog genoeg op de agenda.”

Onderzoek:
Samen met een aantal grote partijen als Eneco, Gispen, Schiphol Area Development Corporation, Philips Lightning en de Rabobank is de minor Circulaire Economie gestart, waar 34 Fontys-studenten aan meedoen. Dat gaat over allerlei onderwerpen. Hoe zit het bijvoorbeeld met juridische risico’s bij de kantoorspullen die Gispen hergebruikt? In een ander onderzoek voor de gemeente Son en Breugel gaan studenten ondernemers interviewen over energiebesparing. Waar lopen de ondernemers tegenaan als ze energiezuiniger willen worden?

Vanuit het lectoraat is ook het Impulsteam Circulaire Economie (CE) opgezet, dat CE-projecten binnen Fontys aan elkaar wil verbinden. Het lectoraat werkt tevens aan nieuwe projecten waarbij het onderzoek doet naar de wijze waarop bestaande MKB-bedrijven in de regio meer circulair kunnen worden.

3: Winkelcentra in binnensteden
“De winkelcentra in name de kleinere steden moeten minstens een derde kleiner worden. Grote Brabantse steden als Eindhoven, Den Bosch en Breda redden zich wel, maar dat geldt niet voor steden als Uden, Bergen op Zoom en Waalwijk. Om te overleven moeten de centra van deze steden veranderen van een plek waar je vooral heengaat om iets te kopen naar een plek waar je graag vertoeft. Van een place to buy naar een place to meet.”

Onderzoek:
Het lectoraat van Pen heeft een RAAK-subsidie gekregen voor onderzoek naar de organisatie van de herontwikkeling van binnensteden. Het is tevens lid van regionale retailadviescommissies, adviseren over gebiedsontwikkelingen zoals Flight Forum, de binnenstad en Fellenoord en denken mee met gemeenten als Tilburg, Eindhoven, Oss, Helmond en Deurne over de aanpak van leegstand en de binnenstad. [Petra Merkx]

Het Lectoraat De Ondernemende Regio met lector Cees-Jan Pen valt onder Fontys Hogeschool voor Managment, Economie & Recht.