Cornelis Serveert: verbeter de wereld, begin een bedrijf

Op Fontys Academie voor Beeldende Vorming, waar ze 10 jaar geleden afstudeerden, waren ze al een opvallend duo: Veerle Devreese en Sophie van Rijswijk. Met hun creatief adviesbureau ‘Cornelis Serveert’ helpen ze nu ministeries, musea en bedrijven als Bol.com bij ‘strategische vraagstukken’. Niet dat ze ooit begonnen met een businessplan.

Eind vorig jaar belde het Financieele Dagblad. De krant wilde hen opnemen in de top 50 van jonge innovatieve ondernemers, die in januari werd gepubliceerd. Er was alleen een probleem: op die lijst staan alleen individuen, geen duo’s. Dus Cornelis Serveert moest kiezen: wie van de twee kwam op de lijst?

Tandem Vreeswijk
Een duivels dilemma, want Devreese en Van Rijkswijk doen álles samen, ze waren al maatjes op de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg. Ze werden er niet voor niks ‘Tandem Vreeswijk’ (samentrekking van hun achternamen) genoemd.

“Of we de eersten waren, weet ik niet. Maar dat we samen stageliepen op de Universiteit Tilburg om er het Studium Generale op te zetten, was heel ongebruikelijk in die tijd. De meeste studenten volgden hun stage op een middelbare school, waarvoor de academie ook opleidde.

Het was ook ongebruikelijk om zo nadrukkelijk te willen samenwerken binnen een opleiding waar het draait om 'autonome' artistieke ontplooiing. Wij merkten echter dat we samen tot betere ideeen kwamen”, vertelt Devreese.

Flexibel werken
Ze is net terug uit Berlijn en heeft deze maandag de trein gebruikt als haar kantoor en zo de reistijd zinvol besteed. Deze flexibele manier van werken hoort bij Cornelis Serveert. Het team bestaat uit 5 mensen, aangevuld met freelancers wanneer nodig.

“Alleen op dinsdagen komen we bij elkaar in Amsterdam. Iedereen werkt vanuit huis of bij de klant”, zegt Van Rijswijk.

Zelf was ze vandaag in Den Haag. Meerdere overheden zijn klant bij het bureau. Zoals het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar Cornelis Serveert betrokken is bij een project om verbetering te brengen in de inkomstenverdeling in de voedingsindustrie. De (internationale) keten in deze sector is namelijk zo lang geworden, dat veel mensen er geen leefbaar loon meer aan overhouden.

Ethische insteek
Wat maakt Cornelis Serveert zo anders dan andere bureaus die strategisch advies geven? Volgens de twee oprichters komt dat door hun kunstachtergrond én hun ethische insteek. Dat laatste is voor hun zelfs een voorwaarde om ergens aan te beginnen.

“We werkten natuurlijk ook voor Bol.com, maar bij hen ging het erover dat ze hun HR-beleid van binnenuit met medewerkers wilden verbeteren. Dat is dan toch weer een ethische kwestie”, zegt Van Rijswijk.

Denkoefeningen
Cornelis Serveert brengt betrokkenen uit allerlei disciplines bij elkaar. Dat kan leiden tot bijeenkomsten met een paar honderd man, waar zowel de receptionist als de CEO bij aanwezig is. “Topdown denken kan echt niet meer”, zegt Van Rijswijk. Met de methodiek van het duo denkt iedereen mee.

Via denkoefeningen en innovatieve formats worden gezamenlijk problemen gekraakt en ‘daadwerkelijke acties’ vastgelegd. Die worden verwerkt in ‘Recepten voor de toekomst’: een kernachtig actieplan (A3 of A4, maar altijd één pagina), waaraan iedereen medeplichtig is”, aldus het duo.

Stedelijk museum Amsterdam
Zo hadden ze eind vorig jaar bijeenkomsten met 200 medewerkers van het Stedelijk Museum Amsterdam. In 2020 bestaat het museum 125 jaar. Maar de sfeer rondom het museum was wat negatief, onder meer door het vertrek van de directeur. Hoe zouden ze het jubileum vol trots kunnen vieren met heel de stad, was de vraag.

“We willen wat teweegbrengen met ons werk. Zo zijn we ook begonnen. Niet met een businessplan –maar vanuit de behoefte onze creativiteit in te zetten om dingen te veranderen”, zegt Devreese.

Sociale onderneming
“We zijn een echte sociale onderneming. En dat past bij deze tijd”, aldus Devreese. “De vroegere activisten verzetten zich tegen ondernemerschap. Maar nu wordt gezegd: ‘Verbeter de wereld, begin een bedrijf’.”

Van Rijswijk vult aan: “Het gaat ons niet zozeer om winstmaximalisatie. We willen vooral werken aan projecten die voor iedereen meerwaarde hebben.” Via mond-tot-mondreclame haalt Cornelis Serveert steeds nieuwe grote klanten binnen en ze zijn er trots op dat ze in de meeste gevallen ook worden teruggevraagd.

Technologische innovaties
Vaak gaat het in de opdrachten die het bureau krijgt om ethische kwesties bij technologische innovaties.

“Mensen passen zich aan techniek aan, maar het werkt ook andersom”, aldus Devreese. “Wat doet techniek met ons? Hoe zorgen we ervoor dat techniek ons zoveel mogelijk bijstaat en niet tegenwerkt? Wij zorgen ervoor dat deze vragen naar boven komen tijdens de sessies die wij begeleiden”, legt Devreese uit.

Ook voor Fontys hebben ze een aantal projecten gedaan op dit front. Bij Werktuigbouwkunde bijvoorbeeld. En op 3 april is Devreese de moderator van een grote conferentie (waarvan Fontys medeorganisator is) over wat technologie met de maatschappij doet tijdens het STRP-festival 2019 in Eindhoven.

Kritisch denken
Ze volgden een lerarenopleiding voor de kunstvakken, en deden daarna nog een master, maar leraar zijn ze nooit geworden. Toch komt in hun huidige werk wat ze leerden op de opleiding juist goed van pas.

Devreese: “We hebben als ontwerpers ons eigen beroep uitgevonden, ons eigen ontwerpproces vormgegeven. Daarbij hebben we kennis over pedagogiek en groepsdynamiek. Dat kunnen we goed gebruiken in ons werk.”

Eigen pad kiezen
Van Rijswijk: “Wij leerden op de opleiding om ons eigen pad te kiezen. We kregen daarvoor de vrijheid en het vertrouwen. Je leerde er ook om kritische vragen te stellen en aan zelfreflectie te doen.” Het komt nu allemaal van pas.

Als ze een advies willen geven aan huidige studenten is dát het: zorg dat je je opleiding inzet voor je eigen doelen. Kies je eigen weg.

Financieele Dagblad
Even terug naar dat telefoontje van het Financieeel Dagblad… wie was de gelukkige? Devreese: “Dat werd Sophie. Zij is binnen Cornelis degene die zorgt dat organisatorisch alles op rolletjes loopt. Haar meer zakelijke profiel past goed bij het FD.”

Van Rijswijk: “We zijn beretrots dat we in deze lijst staan. Doen waarvoor je staat. Dat vinden wij belangrijk en FD geeft ons nu de erkenning dat je als onderneming een bijdrage kunt leveren aan het verbeteren van de wereld.” [Petra Merkx]