Controle op onderzoek hbo’s verloopt traag

De nieuwe kwaliteitscheck van het onderzoek aan hogescholen komt langzaam op gang. Hogescholen laten hun onderzoeksgroepen sinds 2016 beoordelen door commissies van externe deskundigen. Iedere hogeschool is zelf verantwoordelijk voor het aanstellen van deze visitatiecommissies, maar ze worstelen nog met de uitvoering van deze afspraak.

door Marten van de Wier
De onderzoeksvisitaties zijn een onderdeel van de verdere professionalisering van het onderzoek aan de hogescholen. De visitatiecommissies bezoeken een ‘onderzoekseenheid’ (meestal een groep lectoraten), en brengen vervolgens een rapport uit over de kwaliteit van het onderzoek. Landelijk zijn er pas visitatierapporten van 20 van de in totaal 160 onderzoekseenheden: dertien visitaties uit 2016 en zeven uit 2017.

Aanloopperiode
“Je zou er eigenlijk 25 tot 30 per jaar verwachten”, zegt Emiel de Groot, secretaris van commissie bij de Vereniging Hogescholen die de visitatierapporten controleert. “We zitten duidelijk in een aanloopperiode, dus we verwachten de komende jaren een eindsprint.”

Pas 11 van de 36 hogescholen hebben minstens een visitatierapport ingeleverd. Fontys hoort daar niet bij. Hier heeft net de eerste visitatie plaatsgevonden, bij een groep van vier lectoraten binnen het domein ‘mens & maatschappij’. De resultaten zijn nog niet bekend: het rapport is naar verwachting in september af, zegt Ron Dankers, medewerker van de dienst Onderwijs en Onderzoek.

Cultuuromslag
“Het is een cultuuromslag. Instellingen hoeven niet meer door een landelijk hoepeltje te springen, maar doen zelf hun visitaties. Dat zorgt voor veel diversiteit, en dat is ingewikkeld. De ervaringen in het veld zijn zeer gemêleerd”, zegt Dankers. Een meer uniforme aanpak met duidelijke richtlijnen zou handig zijn, vindt hij.

Een planning voor de resterende visitaties bij Fontys is er nog niet. “De bedoeling was om elk jaar een of twee domeinen te laten visiteren”, zegt Dankers. Maar hij vraagt zich af of die oude domein-indeling nog wel handig is, nu Fontys een nieuwe strategie heeft met ‘TEC (Technology, Entrepreneurship & Creativity) for society’. “We zitten midden in een verbouwing. Maar het moet gebeuren, we moeten vanaf nu met enige regelmaat een visitatierapport publiceren”, zegt Dankers.

Arbeidsintensief
Meer hogescholen worstelen met de indeling van hun onderzoekseenheden, vertelt De Groot van de Vereniging Hogescholen. Een visitatie voor elk lectoraat is veel te arbeidsintensief, maar hoeveel lectoraten veeg je bij elkaar?

Soms kiezen ze ervoor al hun onderzoekseenheden in een klap door dezelfde visitatiecommissie te laten bezoeken (de Hogeschool van Amsterdam deed dat), soms verspreiden ze de visitaties over de jaren. De Groot wil de komende tijd zorgen voor meer kennisuitwisseling tussen de hogescholen over de beste aanpak. Hij heeft er vertrouwen in dat in 2022 alle visitaties volgens plan zijn afgerond.

Update: Kijk hier voor alle visitatierapporten die al wel openbaar zijn gemaakt.