'Breng les over rechtbankjournalistiek terug'

Niet de sensatie maar het menselijke aspect benadrukken bij rechtbankjournalistiek. Noëlle Zarges pleit ervoor in haar essay waarmee ze vlak voor de zomer met een 8 haar journalistiekopleiding afrondde.

Als je aan een afstudeeropdracht begint, ben je vrij in het kiezen van een onderwerp. Noëlle had eigenlijk het idee om een algemeen journalistiek vraagstuk aan te pakken, maar besloot uiteindelijk toch voor rechtbankjournalistiek te gaan. Dat is een vak apart, waar - tot haar grote spijt - bij Fontys geen les meer in wordt gegeven. Ooit komt daar verandering in, hoopt ze.

“In het jaar voor ik aan mijn studie begon, waren er nog lessen over rechtbankjournalistiek, maar die zijn er nu al jaren niet meer. Dat vind ik jammer”, zegt Noëlle. “Ik denk namelijk dat rechtbankverslaggeving een goede manier kan zijn om als journalist te werken aan ethische waarden en integriteit.”

Grote mond
Noëlle kan het weten. Ze heeft zich tijdens haar stage bij het Brabants Dagblad zelf verdiept in rechtbankverslaggeving. Haar ogen werden geopend toen ze bij haar eerste politiezaak in de rechtbank was. “Die ging over een jonge vrouw die samen met haar vriend een telefoon had gestolen. Ik merkte op dat ze een grote mond had tegen de rechter. Daar was ik verbaasd over, want hoe durfde ze, maar tegelijkertijd was ik ook heel benieuwd naar haar leven. Naar wie ze was. Waar waren haar ouders? Hoe was ze in deze positie terecht gekomen? Ik had medelijden met haar.”

In de krant werd het verhaal uitgelicht. “Maar het ging vooral over haar grove woordenschat, niet over het maatschappelijke belang van deze zaak. Ik vroeg me af waarom hier op deze manier over geschreven moest worden.” Noëlle ging dieper op het onderwerp in en bezocht steeds meer rechtszaken. Maar elke zaak was anders en vroeg om andere benaderingen. "Dat vond ik heel lastig. Je hebt met echte mensen te maken. Slachtoffers hebben veel verdriet, maar de verdachte soms ook. Hoe schrijf je daarover zonder het sensationeel te maken?”

Omdat Noëlle het moeilijk vond om alles op een rijtje te krijgen, bedacht ze een hulpmiddel. Met een door haar gemaakte flowchart kon ze makkelijk bepalen wiens privacy in welke zaak het risico loopt om geschonden te worden. Een voorbeeldje: gaat het om een zedenzaak en is het slachtoffer minderjarig? Of komt het slachtoffer uit een kleine gemeenschap? Houd het verhaal dan zo anoniem mogelijk.

Loverboy
Noëlle neemt er een zaak uit Zeeland bij. “Daar was een meisje het slachtoffer geworden van een loverboy. Zij kwam uit een kleine gemeenschap in Zeeland, maar omdat er uitgebreid over werd geschreven in de krant, wisten haar dorpsgenoten al snel dat het over haar ging. Ze heeft de journalist aangeklaagd die het verhaal had geschreven, maar kreeg geen gelijk van de rechter. Als ik die journalist was geweest, zou ik wakker hebben gelegen. Dit meisje was haar privacy kwijt.”

Het doel van Noëlle is om als journalist integer te werk gaan en tegelijkertijd juiste keuzes te maken. Wanneer weegt de privacy van een slachtoffer of verdachte op tegen maatschappelijk belang? “We hebben als journalisten de taak om te informeren, maar ook om dat op de juiste manier te doen zonder slachtoffers te maken.” [Karen Luiken]