Eindhoven,
28
augustus
2017
|
18:37
Europe/Amsterdam

‘Bildung leer je niet van algoritmes, maar van mensen’

Bussemaker opent studiejaar 2017/2018

Jet Bussemaker, demissionair Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, koos dit jaar Fontys uit om het nieuwe studiejaar te openen. Met een boodschap: de vraag is niet óf we online leren moeten omarmen, maar hóe. We kunnen niet meer om ‘Flipping the classroom’, ‘MOOC’s’ en andere vormen van online leren heen.

Het ict-gebruik in het onderwijs wordt nu nog te vaak overgelaten aan leraren die het er uit altruïsme of hobbyisme bij doen, citeerde de minister uit een onderzoek van de Onderwijsraad van dit voorjaar. Neem het serieus, zegt de minister. “Besturen, docenten en studenten moeten samen uitzoeken hoe zij technologie goed kunnen inzetten. Zij moeten ook hun angst ervoor verliezen, zich kwetsbaar durven opstellen en bereid zijn hun kennis te delen, ook met andere hogescholen.”

Volgens haar is Fontys al goed op weg. Ze prees Fontys-bestuurslid Hans Nederlof voor zijn inzet binnen de Vereniging Hogescholen voor het gebruik van digitale onderwijsmiddelen en lector Robert Schuwer, die onderzoek doet naar open online onderwijs.

Menselijk contact
Zogenaamde MOOC’s (Massive Open Online Course) maken onderwijs voor grote groepen mensen beschikbaar, dat is positief, zegt Bussemaker. Ook het hoger onderwijs maakt daar steeds meer gebruik van. Fontys onder meer met digitale mini-colleges, die iedereen kan bekijken. Maar online onderwijs kan menselijk contact nooit vervangen, benadrukt ze. “Het effect is vele malen groter als MOOC’s worden gecombineerd met ‘gewoon’ persoonlijk contact, bijvoorbeeld in discussiegroepen.”Online leren geeft de docent de kans om studenten individueler te begeleiden. Zoals bij ‘flipping the classroom’. Daarbij neemt de student thuis online de stof tot zich. In de klas is er ruimte voor reflectie, begeleiding en verdieping. Bildung, kritisch kunnen denken, reflecteren en samenwerken. Dat leer je volgens de demissionair minister niet van algoritmes, maar van mensen.Mensen zijn leidend en niet technologie en daarom is ‘bildung’ belangrijker dan ooit, meent de minister. “Technologie vraagt ons om méér mens te worden, in plaats van minder.” Daarmee sloot zij zich aan bij de inleiding die bestuursvoorzitter Nienke Meijer hield, gebaseerd op een essay dat ze voor deze gelegenheid schreef.

Juiste skills
Ook de bestuursvoorzitter benadrukte in haar inleiding dat ‘bildung’ – studenten een moreel kompas bijbrengen – een belangrijke taak van het onderwijs is. Daarnaast heeft onze samenleving dringend behoefte aan mensen met zogenaamde TEC-skills. TEC staat voor technology, entrepreneurship en creativity. De toekomstige werknemer – en Fontys leidt die op - moet ‘technologisch inzicht’ hebben, maar ook ‘gedurfd ondernemerschap’ en ‘innovatieve creativiteit’. Dat is nodig omdat Nederland anders de strijd met opkomende landen als China verliest. Meijer – vandaag gekleed in een Chinees jasje op een zwarte broek - bezocht onlangs China en was onder de indruk van de economische vooruitgang van dit land.

Een andere bedreiging is volgens haar een tweedeling in de maatschappij, tussen hoogopgeleide mensen en een grote groep die de aansluiting met de arbeidsmarkt mist. Bij het voorkomen daarvan kan Fontys, samen met de partijen in de regio Brainport, bedrijven en instellingen, ook een rol spelen. Onder meer door kennis beschikbaar te stellen.

Onrust
“Op mijn bureau staat wel een meter rapporten die over dit onderwerp gaan. De onrust die me bekruipt is dat iedereen het er over eens is dat deze zaken nodig zijn voor een gezonde, vitale samenleving. Maar ik zie te weinig vooruitgang. Veel plannen, weinig doen. Het wordt tijd dat de experimenten worden opgeschaald.”

Ze gaf daarbij enkele concrete voorbeelden van de stappen die Fontys heeft genomen of gaat nemen. Zoals gepersonaliseerd leren, aandacht voor de TEC-skills in het curriculum, het aanbieden van flexibel leren en rijke leeromgevingen. Docenten spelen daarin een hoofdrol, maar het aanbodgericht onderwijs is volgens Meijer ten einde.

Zij riep ook de regio en met name de Rijksoverheid op om te komen tot een effectieve, daadkrachtige en integrale aanpak, onder meer door het ontwikkelen van een overtijgende digitale agenda.

Volle aula
Bussemaker zorgde vandaag voor een extra volle aula op campus Rachelsmolen in Eindhoven. Er waren ongeveer honderd meer bezoekers dan vorig jaar, bij elkaar ongeveer vierhonderd. De opening werd afgesloten met de uitreiking van de Denk Groter-prijzen. [Petra Merkx]

Fotografie: Rien Meulman