Bewegingslector: “Kinderen die bewegen, zijn straks de actieve volwassenen”

‘Bewegingslector’ Dave Van Kann van Fontys Sporthogeschool in Eindhoven richt zich voortaan op de jongste doelgroep. “Het gebrek aan beweging bij kinderen is zorgwekkend.”

Van Kann wordt (naast Steven Vos) de tweede lector binnen het bestaande lectoraat Move to Be. Hij houdt zich specifiek bezig met de kennisthema’s ‘Leren Bewegen’ en ‘Beweegvriendelijke Omgeving’: “Ons lectoraat heeft als missie ‘Een leven lang bewegen’. Alle leeftijdsgroepen zijn gebaat bij een actieve levensstijl. Met het toevoegen van een extra lectoraat benadrukken we het belang van beweging voor leerlingen op de basisschool en in het middelbaar onderwijs.”

Jong geleerd, oud gedaan
Het klinkt oubollig, maar het gezegde geldt nog steeds. Eén op de drie basisschoolkinderen komt niet aan de vastgestelde bewegingsrichtlijn (dagelijks 60 minuten matig tot zware fysieke activiteit). Van de middelbareschoolpopulatie is dat zelfs twee derde.

“Alarmerende cijfers”, zegt Van Kann. “Maar dat je kwaliteit van leven inlevert, merk je pas op de lange termijn. Dat is een van de factoren die gedragsverandering lastig maakt.” Evengoed geldt: het gedrag dat je op jonge leeftijd vertoont, is de beste voorspeller van wat je in je latere leven doet. Kinderen die actief starten, groeien (meestal) op tot actieve volwassenen.

De huidige stimuleringsaanpak van de overheid toont weinig resultaat: we zien juist dat kinderen op steeds jongere leeftijd inactiever worden. “Bestaande programma’s zijn te generiek”, vindt Van Kann. “Ze houden onvoldoende rekening met specifieke contexten of omstandigheden.”

Samenhang vergroten
Om beweegprogramma’s méér te laten landen, wil de aankomend lector vooral de samenhang tussen betrokken partijen en de verschillende ‘bewegingscontexten’ vergroten.

Twee programma’s in Maastricht en Eindhoven, waarbij Van Kann betrokken is, tonen hoopvolle uitkomsten. “Juist als we beweeggedrag als een integraal pakket zien in en rondom de school – een samenspel van curriculum, pauzes, verplaatsing heen en terug, de rol van (groot)ouders en leerkrachten – kan het werken. Zonder die samenhang, met de focus op één aspect, is het lastiger.”

Voor die noodzakelijke integraliteit zijn de verschillende omgevingen waarin het kind zich begeeft belangrijk. “Thuis, school, bso, opa en oma, enzovoort. Nu zijn het nog te vaak eilandjes. Kinderen worden keer op keer geconfronteerd met andere contexten, fysieke mogelijkheden en regels: dat maakt het complex om routinematige beweegpatronen in te slijten.”

Je boekt veel winst als het kind overal een vergelijkbare bewegingsstimulans krijgt. “Voor die uniformiteit heb je alle betrokken partijen nodig. Dat vraagt om de multidisciplinaire samenwerking die we bij Move to Be nu al voorstaan: in onze aanpak betrekken we onder meer planologen, onderwijskundigen en psychologen.”

Gezien de complexiteit van afstemming is het volgens Van Kann niet zo vreemd dat er in de jongste doelgroep nog weinig ‘bewegingsresultaat’ wordt geboekt. “Probleem is dat veel mensen in het veld gelijk in de actiemodus schieten en aan de slag willen. Juiste afstemming vraagt daarentegen om een pas op de plaats: tijd om onderliggende factoren in ogenschouw te nemen en goede keuzes te maken. Sowieso geldt bij deze veranderprogramma’s: denk niet te veel op de korte termijn.”

Affiniteit
“Van bewegen hangt zo veel af”, antwoordt Van Kann op de vraag wat zijn ambitie is als lector. “Motorische ontwikkeling, zelfvertrouwen, sociale contacten, enzovoort. Ik wil systematisch toewerken naar een actievere generatie. Begin bij de basis met het neerleggen van een actief fundament.”

In de bestaande schoolomgeving worden daarbij niet altijd de juiste keuzes gemaakt. “Leerlingen brengen vooral zittend de dag door. Nu komen ze vaak pas vanaf groep 3 in aanraking met een vakdocent bewegingsonderwijs. Dat is zo’n beetje aan het eind van hun fundamentele motorische ontwikkeling. Dat is raar.”

Waarom loop je zo warm voor vooral die jongere doelgroep? “Bij kinderen maak je echt het verschil. Daar leg je de basis voor de rest van het leven. Verder zijn kinderen puur en oprecht en zie je precies hoe zij reageren op datgene wat jij hebt bedacht.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]