Basisonderwijs mist nog steeds meesters en dus rolmodellen

De Tweede Kamer is duidelijk: er moeten meer meesters voor de klas. Nu is nog maar 13 procent van de leraren op de basisschool man, maar daar moet volgens het kabinet de komende jaren flink verandering in komen. Een uitdaging, maar niet onmogelijk, denkt Nus Waleson, directeur Fontys Hogeschool Kind en Educatie.

Waleson ziet binnen zijn instituut dat de populatie vrouwen de mannen sterk overtreft. Dat is volgens hem al jaren zo. “Mannen kiezen minder snel voor de pabo vanwege het imago van het vak. Die feminisering heeft een versterkend effect, waardoor de mannelijke student sneller een andere beroepskeuze maakt.”

Ook de hbo-brede ontwikkelingen zijn volgens de directeur een belangrijke factor als het gaat om het ontbreken van de mannelijke leraar. “Het onderwijs van nu is erg ‘talig’. Reflecties, portfolio’s en de moderne vorm van toetsing zijn veelal gebaseerd op taalvaardigheid. En in het algemeen zijn meiden taalvaardiger dan jongens. Dat werkt in ons geval niet mee om meer mannelijke studenten aan te trekken.”

Meesters voorop
Toch probeert Kind en Educatie middels verschillende initiatieven de mannelijke student aan de opleiding te binden. Zo is in het verleden de campagne ‘Veel Meer Meesters’ uitgerold en werkt Fontys samen met Brabant Meestert, een community van mannelijke leraren die zich inzet voor het werven van meer collega’s van hetzelfde geslacht.

Hoewel Waleson geen resultaten van bijvoorbeeld de campagne kan delen, lijken de initiatieven niet echt hun vruchten af te werpen. Landelijk gezien is namelijk maar 13 procent van de leraren op de basisschool man. “Zulke campagnes kunnen ook een tegengesteld effect hebben. Als er zoveel om mannelijke leraren gevraagd wordt, zal er in die sector vast iets mis zijn’”, vult de directeur aan.

Rolmodel
En dat terwijl deze leraren echt nodig zijn. Niet alleen om het tekort in het onderwijs op te vangen, maar ook om als rolmodel te fungeren voor (jonge) kinderen. “Deze kinderen moeten zich kunnen identificeren met of afzetten tegen zowel mannen als vrouwen. Dat vormt hun persoonlijkheid en identiteit. Wanneer dat eenzijdig gevoed wordt is dat niet per se schadelijk, maar geeft dat wel een ander beeld.”

Vierdejaarsstudent Mees Kerkhof is het daar helemaal mee eens. Hij beslaat met veertien mannelijke medestudenten ongeveer een kwart van zijn lichting. Als leerling had hij alleen in groep 7 en 8 een mannelijke docent, maar dat waren wel de voorbeelden die hij nog steeds voor ogen heeft als hij denkt aan zijn eigen leraarschap. “Mannen denken toch wat anders over bepaalde zaken dan vrouwen en zijn wat harder. Dat is goed voor de weerbaarheid van een kind.”

Mees bedoelt daar allesbehalve mee dat de juffen op basisscholen minder belangrijk zijn. “Maar het zijn wel verschillen waar een kind in zijn of haar ontwikkeling veel aan kan hebben en waar voornamelijk jongens behoefte aan hebben."

Ontwikkelingen
Hoe zorgt Fontys er dan voor dat juist die mannen hun weg naar het basisonderwijs vinden? Wellicht biedt TEO, de Transitie Educatieve Opleidingen waarbij educatieve opleidingen kijken hoe zij intensiever kunnen samenwerken en kwaliteit van het onderwijs kunnen borgen, uitkomst. Een optie daarbij is volgens Waleson om in het keuzepakket meer masculiene elementen rondom sport en techniek te brengen. Gescheiden hbo-opleidingen voor het jonge en oudere kind ziet de directeur niet zitten, terwijl het Kabinet daar – wederom - wel heil in ziet.

Ook Mees denkt dat een splitsing in de opleidingen geen goed idee is. “Maar een combinatie zou juist wel weer goed kunnen werken. Als net beginnende student ben je sowieso nog erg zoekende naar wat bij je past. Loop in de eerste twee jaar eens een half jaar stage in de onderbouw en bovenbouw. Dan kun je je vanaf het derde jaar specialiseren.”

Balans in leraarschap
Zelf weet de vierdejaarsstudent ondertussen ook heel goed waar hij aan toe is. “Ik ben een sociaal dier en moet contact kunnen maken met kinderen. Van werken met kleuters word ik bijvoorbeeld niet blij, maar een kleuterjuf wil misschien net zo graag niet op een oudere groep staan. Voor de kinderen zou het het beste zijn wanneer ze van iedereen les krijgen. Zowel van mannen als vrouwen, en van alle leeftijden.” [Noëlle van den Berg]