Ban op wegwerpplastic levert veel vragen op

Wegwerpplastic gaat in de ban. Vanaf juli mag het niet meer gratis verstrekt worden, vanaf het nieuwe kalender jaar komt er een verbod op. Voor die tijd moet er een duurzaam alternatief komen, maar wat gaat dat zijn? Fontys zit vol met vragen.  

Vanaf 1 juli 2023 mag gratis wegwerpplastic niet langer verstrekt worden in Nederland. Dit geldt voor zowel to go- als to stay-locaties. Voor to stay-locaties mogen er vanaf 1 januari 2024 helemaal geen disposables meer verstrekt worden. 

Of Fontys onder het één of het ander valt, is nog niet helemaal duidelijk. Maar zeker is wel dat ook deze hogeschool een alternatief moet vinden voor de plastic koffiebekers, broodzakjes, soepkommen, bordjes, bestek en saladebakken die ze nu verschaft.  

De tijdspanne waarin een oplossing moet worden bedacht is kort, maar de impact is enorm. Hoe pakken we dit aan? Die vraag is al maanden het onderwerp van gesprek bij Anita Swinkels, manager Facilities bij Fontys en waarnemend directeur Huisvesting & Facilitaire zaken, en haar collega, facility manager Karlijn Schoonbrood.   

Onduidelijk 
“Toen we begin vorig jaar over de wetgeving hoorden, hebben we iedereen bij elkaar geroepen. De drie cateraars, Maas van de koffievoorziening, de reststoffeninzamelaar en alle facility managers van Fontys”, vertelt Swinkels. “Er zijn nog heel veel onduidelijkheden. Want zijn wij bijvoorbeeld een to go of een to stay?” 

Swinkels vindt dat er vanuit de overheid te weinig gecommuniceerd wordt. En als dat al wordt gedaan, is het warrig. “Het wordt ons heel ingewikkeld gemaakt. Ze zeggen dat we wegwerpplastic mogen gebruiken als het daarna om te vormen is in een bepaald hoogwaardig plastic dat alleen ingezet mag worden voor de voedingsindustrie. Maar er is weer een andere wetgeving in Nederland die dat onmogelijk maakt.” 

Fontys denkt aan verschillende scenario’s, waar het gebruik van porselein er één van is. De bedoeling is dan bijvoorbeeld dat iedere medewerker en student een eigen mok krijgt. “Maar dat idee wordt pas duurzaam als je zo’n mok drie of vier keer ongespoeld hergebruikt. Plus, je gaat qua logistiek een ingewikkeld proces in. Je moet faciliteiten creëren om alle mokken schoon te kunnen maken. En dan hebben we het alleen nog maar het gebruik van de bekers. Want wat doe je met soep, salades, broodjes en warme maaltijden?” 

Bring your own 
Per Fontyslocatie moet er naar maatwerk gezocht worden. Al is het wel de bedoeling dat er vanuit één denkrichting gewerkt wordt. En dat is waarschijnlijk bring your own. Oftewel: neem je eigen bord, mok en bestek mee. Schoonbrood: “Maar ook daar zitten haken en ogen aan. Want wat doe je met bezoekers? En wat doe je als iemand een beker of bordje vergeet? Als er geen servies is, kan er niet gedronken of gegeten worden, met ook als gevolg dat koffieleveranciers en cateraars geen omzet hebben.” 

De kans bestaat dat Fontys het plastic-zakken-systeem van winkels overneemt. Het uitgangspunt is dat je er zelf eentje meeneemt, maar als je dat vergeet, moet je het - al dan niet tegen een hoge prijs - kunnen kopen of ‘leasen’ via een statiegeldsysteem zoals de al redelijk bekende Billiecup. “Het moet een gewoonte worden dat je straks niet alleen je laptop, maar ook je eigen beker in je tas stopt”, zegt Schoonbrood.  

Statiegeld 
Keiharde beslissingen zijn nog niet genomen. Fontys is druk in gesprek met andere hogescholen en universiteiten, en hoopt dat er in de loop van tijd nog een landelijke richtlijn komt. Tot die tijd is er genoeg om over na te denken. Niet alleen over het verbod op wegwerpplastic, maar ook over een ander vraagstuk. “Want wist jij dat je vanaf 1 april statiegeld op blikjes gaat betalen én dat er vanaf 1 januari een suikertaks komt?”, zegt Swinkels. 

Gevolg daarvan is dat blikjes een stuk duurder worden. “De prijs gaat omhoog en wij moeten uitleggen waar dat vandaan komt. Bovendien moeten we ook kijken hoe die blikjes ingeleverd moeten worden. Doen we dat net als bij de flesjes met PETmannen (waarbij het statiegeld wordt gedoneerd aan de Plastic Soup Foundation)? Of gaat dit op locaties waar catering voorhanden is via een waardebon of korting op een aankoop?" [Karen Luiken]