‘Actieve houding docent vereist bij suïcidale studenten’

Preventief beleid van scholen kan suïcide bij jongeren helpen voorkomen. Dat is één van de conclusies van Stichting Zelfmoordpreventie 113 na onderzoek in opdracht van het Ministerie van VWS. Studentenpsycholoog Marco de Wind van Fontys stelt dat de hogeschool het nodige doet ter voorkoming van zelfdoding.

“Als studentenpsychologen en decanen proberen we zoveel mogelijk in gesprek te gaan met een student die suïcidale uitingen doet”, legt hij uit. “Het komt best vaak voor dat een student zegt dat hij of zij het leven niet meer ziet zitten, maar dat wil in verreweg de meeste gevallen niet zeggen dat het ook tot een poging komt. Het is natuurlijk wel een noodkreet, die serieus moet worden genomen.”

Voorlichting aan docenten en slb'ers
Verder lichten de studentenpsychologen van Fontys docenten en studieloopbaanbegeleiders (slb’ers) voor over hoe ze een student die zelfmoordgedachten uit of waarvan het vermoeden bestaat dat hij die heeft, het beste kunnen benaderen. Daarbij is de Dienst Studentenvoorzieningen op dit moment bezig met het vernieuwen van het suïcideprotocol van de hogeschool.

“Zo weten docenten en slb’ers wat ze moeten doen. Ook moet het nieuwe protocol het gemakkelijker maken ermee om te gaan.” De dienst verlangt daarbij een actieve houding van de docent en de slb’er. “Sowieso bij een uiting. En als ze een risico op suïcide vermoeden, moeten ze ernaar durven vragen.”

Verkleinen risico
Dat laatste blijkt vaak niet zo gemakkelijk, weet De Wind. “Mensen zijn vaak bang dat ernaar vragen een suïcidale persoon net het laatste zetje kan geven. Maar meestal vindt een student het juist fijn om erover te kunnen praten, voelt het als een opluchting dat er hulp is. Daarin begeleiden wij en zo verklein je het risico.”

Bij situaties waarin sprake is van een ernstige dreiging, stuurt de studentenpsycholoog de student door naar de huisarts of kijkt of er iemand anders is uit zijn netwerk die kan bijspringen. De huisarts is bevoegd om te bepalen of een crisisdienst als de GGZe in Eindhoven of GGZ Breburg in Tilburg moet worden ingezet.

Hoe vaak een suïcidale student bij de dienst Studentenvoorziening aanklopt, weet De Wind niet. “We houden daarover geen cijfers bij. Maar natuurlijk komt het voor. Studenten zitten in een levensfase waarin heel veel gebeurt en dat gaat gepaard met veel stress.”

Suïcidepreventieproject
Juist in Noord-Brabant blijkt het aantal suïcides onder jongeren hoger te liggen dan het landelijke gemiddelde. Daarom zijn de universiteit van Tilburg en Breburg een project gestart onder de naam Regionaal project suïcidepreventie Noord-Brabant.

Dat project is gericht op monitoring, goede onderlinge samenwerking, snelle toegang tot zorg, en opvolging van mensen die risico op suïcide lopen. De Wind: “Een psycholoog kan, met toestemming, suïcidale studenten daarvoor aanmelden. Wij kunnen niet alles, zijn geen zorginstelling en buiten kantooruren kunnen we sowieso niet zoveel.”

Niet in curriculum
Hoewel leraren met suïcidale leerlingen te maken kunnen krijgen, zit suïcidepreventie en omgaan met suïcide niet in het programma van Algemene Professionele Vorming op de lerarenopleiding van Fontys. 

“Wel in het programma zitten bijvoorbeeld de thema’s Oog voor elke leerling en In gesprek met de leerling”, zegt Annet Meinen, teamcoördinator algemene professionele vorming bij Fontys.

“Binnen deze thema’s is er aandacht voor ‘wie is die leerling?', wat heeft die nodig om zich verder te kunnen ontwikkelen als mens, naast zijn of haar ontwikkeling op het vakgebied. Door de leerling te zien en met hem of haar in gesprek te gaan, hoop je dat je tijdig signaleert dat er bijzondere hulp gewenst is.”

Of dat in de toekomst zal veranderen, kan Meinen niet zeggen. “Het lastige is dat er veel thema’s zijn die de moeite waard zijn om in het generieke programma van de lerarenopleiding een plek te geven. We hebben echter maar beperkte tijd. Mede daarom hebben we ingestoken op genoemde thema's.” [Erwin Blatter]

Wie hulp nodig heeft, kan onder andere terecht op Fontys Helpt en 113.nl. Of bij 0900-0113.