‘Wiskundig Nederland laat deze crisis van zich horen’

Het zijn machtig interessante tijden voor het team van Toegepaste Wiskunde (TW) bij Fontys. De (wiskundige) modellen over het verloop van het coronavirus volgen elkaar in een hoog tempo op, waarna 17 miljoen amateurvirologen er een mening over hebben. “Ook wiskundig Nederland laat van zich horen”, constateert docent Frans Fonville.

Niet dat de 31-jarige Tilburger – hij is sinds vier jaar docent bij Toegepaste Wiskunde – de ogen sluit voor alle ellende. Dat kan ook niet met een zus die in de zorg werkt. Tegelijk merkt hij dat ‘het nieuwe normaal’ als gevolg van corona de waarde van zijn vak meer dan eens aan het licht brengt.

“Wij kunnen cijfermatig nabootsen wat er in werkelijkheid gebeurt; voorspellen welk effect genomen maatregelen hebben. Een algehele lockdown wordt bijvoorbeeld als een te zwaar politiek middel gezien. Wij geven dan een beeld hoe effectief lichtere varianten uitpakken.”

Zo gezegd zo gedaan, lijkt het, maar de praktijk is anders. Wiskundigen zijn volgens de docent van nature terughoudend in het doen van definitieve uitspraken en altijd op zoek naar een grote mate van betrouwbaarheid. “We zijn bang om ernaast te zitten.”

Dilemma
In deze coronacrisis werpt zich bovendien een dilemma op: moeten zij alle factoren die meespelen vangen in een model? Of moeten ze dat juist versimpelen, zodat het in ieder geval begrijpelijk is voor buitenstaanders? Als mensen de informatie die ze krijgen wantrouwen, is de effectiviteit een stuk minder.

“Een bekende uitspraak onder wiskundigen is: alle modellen zijn fout. Je wilt niet zozeer exact kunnen zeggen wat er gaat gebeuren, maar wel vergelijkingen mogelijk maken”, aldus Fonville. “Als ik niet in absolute aantallen kan zeggen hoeveel mensen besmet raken, maar wel dat dit er bij de ene maatregel minder zullen zijn dan bij de andere, heb je een bruikbaar model.”

Inzet van artsen
Ook op andere vlakken bewijst toegepaste wiskunde momenteel zijn waarde. Met name het vakgebied Data Analysis is belangrijk. De docent noemt het voorbeeld van het bedrijf Pipple, dat samenwerkt met het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in Den Bosch.

“Met machine learning-technieken brengt Pipple de verzamelde data op een hoger niveau samen.” Het heeft een model ontwikkeld waarmee berekend wordt aan welke vaardigheden van artsen in een 'corona-ziekenhuis' op korte termijn een tekort komt, zodat hierop kan worden ingespeeld.

Studenten aan de slag
Volgens Fonville gaan TW-studenten zelf ook aan de slag met corona-data, binnen het vak Modelling. Dat heeft nog niet geleid tot conclusies die bij het RIVM meteen op het bureau van Jaap van Dissel moeten worden gelegd. Maar één groepje is volgens de docent wel kansrijk, met een onderzoek naar de bewegingen van mensen tussen regio’s.

Voor het vak Statistisch Onderzoek voeren studenten momenteel enquêtes uit naar de effecten van deze crisis. Ze onderzoeken onder meer of mensen zich anders gedragen nu ze meer thuis zitten: hoe staat het met hun mentale gezondheid en alcoholgebruik, maar ook: spelen ze meer bordspellen?

Volgens Fonville krijgt corona zeker een plaats in het curriculum van TW. Aan de dertig studenten die jaarlijks afstuderen wordt namelijk flink getrokken door commerciële bedrijven, vanwege hun marketingvaardigheden. “De coronacrisis biedt ons een kans om samen te werken met ziekenhuizen, de GGD en maatschappelijke organisaties. Ik merk dat studenten steeds vaker aangeven een maatschappelijke rol te willen vervullen.” [Tim Durlinger] 

Meer artikelen over het gebruik van (toegepaste) wiskunde tijdens deze coronacrisis vind je hier, hier en hier (registratie). Of bekijk deze video (Engels) met uitleg over de simulatie van een epidemie, op basis van een wiskundig model.