Eindhoven,
08
mei
2023
|
14:18
Europe/Amsterdam

"Verpleegkundigen, pak de regie over je ontwikkeling”

De uitstroom van verpleegkundigen is al jaren hoog. Lector Annemarie de Vos pleit voor continue professionele ontwikkeling. “We willen dat verpleegkundigen met plezier in de patiëntenzorg kunnen blijven werken.”

Zelf heeft ze het ook meegemaakt: in 2004 stond Annemarie de Vos na 25 jaar voor het laatst aan het bed van een patiënt. Dat was niet omdat ze niet meer als verpleegkundige wilde werken, maar omdat haar niet de mogelijkheid werd geboden om zich verder te ontwikkelen, en ze geen idee had hoe ze dit eigenhandig moest aanpakken.

Geen tijd, geen geld, geen ruimte in het rooster, geen goede reden kunnen aangeven voor zelfontplooiing. Er is door leidinggevenden altijd wel een reden te bedenken waarom een verpleegkundige die zich verder wil ontwikkelen, daar geen ruimte voor krijgt. Terwijl dat juist zorgt voor meer werkplezier, denkt Annemarie de Vos. “En daarmee kun je uitstroom voorkomen.”

In het adviesrapport van de commissie Werken in de Zorg (2020) bleek dat 40 procent van de verpleegkundigen binnen twee jaar na het afstuderen weer was vertrokken. Een verontrustend percentage, vindt De Vos. Onder meer hoge werkdruk, mentale en fysieke belasting en een gebrek aan zeggenschap en autonomie zouden eraan ten grondslag liggen. Ook ontbreekt het volgens veel verpleegkundigen aan ontwikkelingsmogelijkheden.

Zorg Innovatie Centra
Annemarie de Vos. Foto's ETZ/Ellen den OudenDe lector is ervan overtuigd dat een zorgprofessional zelf in staat moet zijn om zijn professionele ontwikkeling vorm te geven en de zorgorganisatie dient diegene in staat te stellen of in ieder geval te faciliteren om dit te doen.

Sommige leidinggevenden vrezen dat hun personeel de patiëntenzorg juist verlaat als het zich verder ontwikkelt. “Niet iedereen hoeft te promoveren”, zegt De Vos. “Informele leeractiviteiten op de afdeling, een congresbezoek of cursus kunnen ook bijdragen aan de professionele ontwikkeling.” Maar zo ver is het nog lang niet, constateert ze.

Bevlogenheid en werkplezier
Alle reden voor het oprichten van het lectoraat Continue professionele ontwikkeling van verpleegkundigen. Samen met Avans Hogeschool en het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg gaat Fontys onderzoeken hoe het werken in Zorg Innovatie Centra (ZIC’s) bijdraagt aan de continue professionele ontwikkeling van verpleegkundigen en wat dit oplevert in termen van bevlogenheid, werkplezier en behoud.

Het Tilburgse ziekenhuis telt zeven ZIC’s, verpleegafdelingen waar studenten onder begeleiding van verpleegkundigen patiëntenzorg verlenen. “We weten inmiddels dat studenten er veel kennis en ervaring opdoen, maar wat leren de verpleegkundigen? Draagt hun werk op een ZIC bij aan hun professionele ontwikkeling of prikkelt het hun nieuwsgierigheid om net als de studenten nieuwe kennis op te doen? Dat willen onderzoeken.”

Verpleegkundigen in het ziekenhuis. Foto: ShutterstockIndividuele behoeften
Het wordt volgens De Vos tijd dat verpleegkundigen de regie over hun eigen ontwikkeling oppakken. Want, zegt ze, verpleegkundigen willen datgene doen, waarvoor ze het vak hebben gekozen: waarde toevoegen aan de kwaliteit van patiëntenzorg. “Daarin ligt ook een verantwoordelijkheid bij leidinggevenden. Het gaat niet zozeer om tijd en geld, maar om wat er speelt in je team en waar de individuele behoeften liggen.”

Doel van het lectoraat is om inzichtelijk te maken hoe verpleegkundigen regie kunnen voeren over hun eigen professionele ontwikkeling. “Daarvoor moet je goed kunnen onderbouwen waarom je iets graag wilt en wat de meerwaarde daarvan is voor de kwaliteit van de patiëntenzorg."

Het lectoraat gaat de uitkomsten en inzichten van het onderzoek delen met de beroepspraktijk en de opleidingen verpleegkunde. “Het is belangrijk dat studenten op school al leren om voor zichzelf op te komen. Ik denk dat hier nog veel winst valt te behalen”, aldus De Vos.

Combinatie 
De Vos zegde bijna 20 jaar geleden haar baan als verpleegkundige op en ging weer studeren. Ze promoveerde en is fulltime aan de universiteit gaan werken. Sinds juni 2022 leidt de lector het lectoraat Continue Professionele Ontwikkeling van Verpleegkundigen. Maar als ze mocht kiezen, stond ze nog steeds aan het bed van patiënten. “Een combinatie van beide functies zou ik het mooist vinden.”  [Marieke Verbiesen]

Lectorale rede

Annemarie de Vos is in juni 2022 aangesteld als lector Continue Professionele Ontwikkeling van Verpleegkundigen bij het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, Fontys en Avans Hogeschool. In deze positie voert ze samen met (docent-)onderzoekers, verpleegkundigen en studenten praktijkgericht onderzoek uit en vertaalt ze de verkregen kennis en inzichten rechtstreeks naar de beroepspraktijk en het onderwijs. “Dit draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs en de patiëntenzorg en de professionalisering van (docent-)onderzoekers en verpleegkundigen”, aldus de lector.

Op 12 mei spreekt De Vos haar lectorale rede uit tijdens een bijeenkomst in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis.

Reageren kan hieronder. Eenmaal gepubliceerde reacties worden niet verwijderd

Reacties 1 - 1 (1)
Bedankt voor uw bericht.
Wim van de Riet
17
May
2023
De naam 'Zorg Innovatie Centra' is toch wel een ernstig geval van de losschrijfziekte. Is de patiënt nog te redden?