Verkeerd schooladvies werkt door tot in de studiejaren

Een te laag of te hoog schooladvies krijgen in groep 8 van de basisschool kan zorgen voor vertraging en frustratie in de verdere studieloopbaan. Bron sprak drie studenten die destijds een verkeerd advies kregen. "Er wordt niet gekeken naar je talenten."

Kinderen die vorig jaar in groep 8 zaten, hebben gemiddeld een lager schooladvies gekregen dan in de jaren daarvoor. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Door het vervallen van de centrale eindtoets vanwege de coronacrisis, kon het schooladvies niet naar boven bijgesteld worden. Maar ook leerlingen die de eindtoets jaren geleden wél maakten, kregen een te laag of hoog schooladvies, soms juist door die toets.

Clown van de klas
Van vmbo naar mbo Boekhouding en daarna naar mbo Onderwijsassistent: Jeffrey (24) studeert inmiddels Communicatie bij Fontys in Eindhoven en zit in zijn vierde jaar.

“Ik heb voor mijn gevoel een veel te laag studieadvies gekregen in groep 8, namelijk vmbo-t. Onder andere omdat ik de clown van de klas was. Ik verveelde me, omdat ik alles met twee vingers in de neus haalde en daarom ging klooien.”

Jeffrey maakte zijn Cito-toets bovengemiddeld goed, op één onderdeel na: Nederlands. “Terwijl ik op de bètavakken zó goed scoorde, dat ik vwo had aangekund.”

Niet naar talenten gekeken
Het probleem ligt volgens hem bij hoe het onderwijs is ingericht in Nederland. “Er wordt meer gekeken naar hoe je in het algemeen scoort, dan dat er gekeken wordt naar je talenten. Toetsscores en gedrag in het klaslokaal zijn belangrijker.” 

De eerste periode van de Fontys-opleiding Communicatie was lastig voor de voormalige mbo-student. “Ik wist bijvoorbeeld niet hoe ik een samenvatting moest maken of toetsen moest leren. Nu gaat het hbo me gemakkelijk af.”

Wanneer hij afgestudeerd is wil hij gaan werken, om later nog cursussen te gaan doen en zich ergens in te specialiseren. “En wie weet ooit een master.”

Minder motivatie
Ook de 27-jarige Tim heeft al een lange studieloopbaan achter de rug. Hij ging in groep 5 naar het speciaal basisonderwijs, omdat hij behoorlijk achterbleef op taal.

Volgens hemzelf kwam dat mede doordat hij in Tilburg-Noord opgroeide met vriendjes van allochtone afkomst, die ook een taalachterstand hadden. 

Vanwege die taalachterstand kreeg hij uiteindelijk ook vmbo basis-advies. "Ik ben na twee jaar van basis naar kader overgestapt. Daarna heb ik ICT gestudeerd, op mbo-niveau 3.” Later is hij doorgestroomd naar niveau 4 en inmiddels studeert Tim af bij de Fontys-opleiding Social Work.

"ICT bleek me makkelijk af te gaan. Maar toen ik eenmaal in de 20 was besefte ik dat ik zorgen voor mensen leuk vond, dat was iets dat ik op 11-jarige leeftijd niet wist."

Hij had nooit gedacht op het hbo te eindigen. Het te lage studieadvies heeft echter wel een negatieve bijwerking: “Ik ben inmiddels al zó lang aan het studeren, dat er minder motivatie is.”

‘Universiteit werd verwacht van mij'
Kelly Korsten (25) kreeg jaren geleden juist een te hoog schooladvies. Zij ging van het atheneum naar de universiteit van Tilburg, maar is inmiddels derdejaars bij de Fontys-opleiding Toegepaste Psychologie.

“Ik hoefde op de basisschool en de middelbare school niet veel te doen, alles ging me gemakkelijk af. Maar de overstap naar de universiteit, die van je verwacht wordt als je vwo hebt gedaan, was een te grote voor mij.”

Het eerste jaar Biomedische Wetenschappen aan de universiteit moest ze over doen en zelfs met heel veel leren, hele dagen blokken en zonder sociaal leven redde ze het niet. “Ik leerde makkelijk op de basisschool, mijn Cito-toets ging goed, Maar op het vwo haalde ik alleen maar zesjes. Toch slaag je dan.”

Te hoog gegrepen
Ze twijfelde in het begin ook of atheneum niet te hoog gegrepen was. “Als ik eerst in een havo/vwo-klas had gezeten, had ik waarschijnlijk voor havo gekozen. Dat had meer bij mij gepast.”

Met de kennis van nu had de studente sowieso andere keuzes gemaakt. “Ik was meteen naar Fontys gegaan. De wat meer praktische lessen bevallen me heel goed en al is het soms wel heel makkelijk, ik zorg zelf wel voor een uitdaging door zoveel mogelijk te leren en lezen over een onderwerp.”

Spijt of schaamte heeft ze niet. “In het begin dacht ik wel: wat zonde, nou heb ik vwo gedaan en zit ik op het hbo. Maar ik ben inmiddels op het punt dat ik het prima vind. Ik haal mijn opleiding en kan er ook nog een leven naast hebben.” [Jacky Eickes]