Slechts twee voltijdstudenten voor lerarenopleiding natuurkunde

“Inmiddels zijn het er twee”, zo reageert Maurice Smeets, opleidingscoördinator Natuurkunde bij Fontys Lerarenopleiding Sittard, op berichtgeving in de media dat de voltijdsvariant voor volgend studiejaar slechts één inschrijving telt.

Inclusief de deeltijdaanmeldingen staat de teller overigens op zes. Smeets relativeert maar is ook bezorgd: “We zijn nu eenmaal een kleine opleiding, met jaarlijks acht tot twaalf voltijders.” Evengoed zit de vakgroep met de huidige stand niet op schema. “De trend van de voorbije twee jaar is dat de instroom afneemt, zowel bij vol- als deeltijd.”

Concurrentie
Hoe verklaart Smeets dat er zo weinig animo is voor bèta-onderwijs, terwijl de banen toch voor het oprapen liggen? “De status van het docentschap is momenteel gering, wat terugslaat op de instroom bij alle lerarenopleidingen.”

Wat bij de lerarenopleiding Natuurkunde verder meespeelt, is dat er volop alternatieven zijn voor exacte talenten. “We hebben veel concurrentie, van allerlei techniekopleidingen met ronkende Engelse namen. Ouders zeggen vaak al: het onderwijs, dat is toch behelpen? Waarom kies je niet voor een technische functie in het bedrijfsleven? Vaak is er daar natuurlijk ook meer te verdienen dan in het onderwijs. Lastig om daartegen op te boksen.”

Ranking The Class
Op verschillende manieren probeert de lerarenopleiding Natuurkunde de aanwas te vergroten. “Ons docententeam laat zich vaker zien op stagescholen om het contact met vakdocenten warm te houden. Ook zij kunnen hun leerlingen wijzen op de studiekeuze onderwijs.”

Daarnaast is er een spel ontwikkeld dat natuurkundestudenten spelen in hun (bovenbouw) stageklas. “Daarin kiest een klas onder het motto ‘Ranking The Class’ spelenderwijs de medeleerling die zij het meest geschikt vinden voor het onderwijs. De vraag is ‘Wie is de leraar?’ en daar probeert de klas dan op een ludieke manier achter te komen.”

Ook dit moet het denkproces aanzwengelen dat het onderwijs een beroepsmogelijkheid is. Smeets: “Zo is het bij mij ook gegaan. Ik ging pas nadenken over de lerarenopleiding nadat een collega van mijn vader zei dat hij in mij wel een docent zag.”

Ondergrens
Het huidige docententeam telt 4 medewerkers en 3 fte. “Hoe minder aanmeldingen, hoe meer druk op dat team. Het geld volgt de student en dit zorgt dat we met steeds minder fte onze opleiding moeten bemannen. Daaraan zit natuurlijk een ondergrens. Ik schat dat we inmiddels met zo’n 2 fte de opleiding draaiende houden terwijl het resterende deel opgaat aan instituutsbrede taken.”

Zo zit een collega deels onder dak bij een lectoraat en houdt Smeets zich verder bezig met een transitiewerkgroep. Aan stoppen wordt voorlopig niet gedacht. “Maar je moet toch studenten hebben, anders houdt het een keer op.”

Perspectief
Dat leraren Natuurkunde nodig zijn in onze steeds technologischer wordende samenleving staat als een paal boven water. “Juist daarom is dit zo’n dramatische ontwikkeling. De kwaliteit van het vak Natuurkunde wordt er niet beter op, nu steeds meer wiskunde- of biologiedocenten het erbij doen, of tweedegraders ook de vwo-bovenbouw in gaan.”

Smeets ziet als mogelijke oplossing duidelijkere keuzes van de overheid. “In plaats van generieke maatregelen – zoals de collegegeldkorting voor alle pabo’s en lerarenopleidingen – kies je ervoor om juist alleen de bètavakken te stimuleren. Ik denk dat je hier gerichter moet sturen. Maar ja, misschien ligt dat iets te gevoelig in egalitair Nederland.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]