Ombudsman Fontys krijgt sinds mei 22 meldingen
Ton Verstraten: “Ik probeer het conflict te vermijden”
Heb je bonje met je direct leidinggevende en overweeg je een klacht in te dienen of wil je daar eerst advies over? Dan kun je sinds mei vorig jaar terecht bij de ombudsman van Fontys: Ton Verstraten. 22 meldingen kreeg hij tot nu toe. Waar het vooral over ging? “Het onderliggende probleem is vaak slechte communicatie”, aldus Verstraten.
Ton Verstraten is advocaat bij MannaertsAppels Advocaten, met vestigingen in Tilburg en Breda. “In mijn werk als advocaat moet ik altijd partij kiezen, als ombudsman ben ik onpartijdig. Dat maakt dit werk voor mij heel leuk om erbij te doen”, vertelt de ombudsman op zijn kantoor tegenover het station in Tilburg.
Grijs gebied
22 meldingen, dat lijkt niet veel voor een organisatie waar bijna 4.500 mensen werken. “Maar je kunt ook niet zeggen dat het weinig is”, vindt Verstraten. 
In twintig gevallen werd Verstraten om advies gevraagd en twee keer was er een klacht. Die zijn beide overigens niet tot ‘een zaak’ gekomen.
In één geval bleek dat de klacht niet op de goede plek was terechtgekomen. Het ging over pesten en dat hoort bij de Commissie Ongewenst Gedrag van Fontys. Verstraten: “Het is soms grijs gebied, maar in principe gaat de ombudsman over ‘(dreigende) meningsverschillen’, die een werknemer heeft met zijn direct leidinggevende.”
De andere klacht werd door de klager ingetrokken. “Hij besloot om bepaalde ontwikkelingen af te wachten. Het kwam daardoor vanzelf weer goed”, vertelt Verstraten.
De-escaleren
Het is zijn stijl om conflict zoveel mogelijk te voorkomen: “Door mijn jarenlange ervaring heb ik geleerd dat het opzoeken van het conflict bijna nooit iets oplost. De-escaleren en met een oplossing komen die recht doet aan het probleem, daar heb je meer aan. Maar soms is het onvermijdelijk om ergens een zaak van te maken.”
De 20 vragen om advies benaderde hij ook op die manier. “Er was bijvoorbeeld een melding van een tijdelijke werknemer die vond dat hij recht had op een vast contract. Daar kun je wel een zaak van maken, maar arbeidsrechtelijk heeft dat geen zin. Ik adviseerde om het niet te doen. De persoon zou de zaak niet kunnen winnen, maar wel zijn imago beschadigen, mocht hij nog een keer bij Fontys willen werken.”
Het onderliggende probleem bij conflicten is vaak gebrekkige communicatie tussen de manager en de werknemers, weet Verstraten. “Traag communiceren, niet duidelijk zijn, geen beslissingen nemen, verwachtingen scheppen die niet kunnen worden waargemaakt.”
Arbeidsrecht
De ombudsman is onafhankelijk en onpartijdig. Verstraten is gespecialiseerd in arbeidsrecht en weet daarom welke zaken wel of niet zinvol zijn om als klacht te behandelen. Na een klacht van een medewerker kan de ombudsman zelf een onderzoek instellen. Hij pleegt hoor- en wederhoor en brengt vervolgens advies uit aan het College van Bestuur. Dat neemt een beslissing over de stappen die moeten worden genomen. De ombudsman heeft ook de vrijheid om zelf, zonder dat er een specifieke klacht is, een onderzoek te starten.
Verstraten is in heel het proces onpartijdig. “Ik ben beslist niet de advocaat van de klager”, benadrukt de ombudsman. “Als het komt tot een rechtszaak zal de werknemer zelf een advocaat in de arm moeten nemen of contact kunnen zoeken met de vakbond.” Dat is ook meteen het verschil met een vertrouwenspersoon, die veel meer naast de werknemer gaat staan en hem persoonlijk begeleidt.
Zelfsturende teams
Het kantoor van Verstraten heeft verschillende onderwijsinstellingen als klant. Hij kent de cultuur. “Net als elders in de (semi-)overheid 
zie je in het onderwijs lange dienstverbanden, uitgebreide cao’s met veel rechten en vaak een hiërarchische organisatiestructuur. Maar tegelijkertijd wordt er ook steeds vaker gewerkt met zelfsturende teams. Dat is vaak best moeilijk voor werknemers en managers. Het vraagt om bepaald sociaal gedrag en solidariteit.”
Daarover ging ook één melding. “Een groepje docenten was boos omdat het als zelfsturend team bepaalde beslissingen had genomen. Maar de manager floot hen terug. Ook hier heb ik geadviseerd niet het conflict te zoeken, maar het gesprek aan te gaan. Het is ook mijn taak om een spiegel voor te houden. Om te voorkomen dat een dreigend conflict een echt conflict wordt. Ik kan me voorstellen dat bepaalde beslissingen teleurstellend zijn voor een werknemer, maar dat wil niet zeggen dat een officiële klacht de juiste weg is.”
Sparren
Dat neemt niet weg dat het voor medewerkers die hem om advies vragen gewoon prettig is om met iemand te sparren over wat de mogelijkheden zijn. “Het is goed dat er een onafhankelijke instantie is waar je terecht kunt als je het gevoel hebt dat je klem zit. We hebben een mini-enquête gehouden onder de melders en daaruit bleek dat zij vinden dat zij echt geholpen waren. Daar ben ik blij om.” [Petra Merkx]
De ombudsman wordt ondersteund door een bureau dat wordt gerund door Fontys-medewerker Elke Groeneveld. Heb je een klacht of adviesvraag? Kijk dan op de website van de ombudsman voor welke onderwerpen je bij de ombudsman terecht kunt en hoe de procedure werkt. Ook het reglement kun je daar vinden.