Moet collegegeld voor verpleegkundeopleidingen verdwijnen?
De beroepsvereniging voor verpleegkundigen stelt in de aanloop naar de verkiezingen voor om het collegegeld af te schaffen voor de verpleegkundeopleidingen. Is daar steun voor en zal dat leiden tot minder tekorten in de zorg?
Volgens V&VN, de beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden, zijn er ingrijpende maatregelen nodig om de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg te kunnen garanderen. Een nieuw kabinet moet volgens een manifest meer investeren in zorgverleners en de regeldruk die ze ervaren verlagen.
Ook pleiten ze ervoor om het collegegeld bij de verpleegkundeopleidingen af te schaffen. De V&VN verwacht dat dan meer studenten uit armere gezinnen en met een migratieachtergrond naar de opleidingen toe komen. De maatregel zou zo’n 180 miljoen euro kosten.
Meer studenten aantrekken
De landelijke vereniging voor verpleegkunde opleidingen LOOV ziet het wel zitten. Bestuurssecretaris Claudia Bronner: “Op verschillende terreinen zien we oplossingen en dit zou een van de maatregelen kunnen zijn om meer studenten aan te trekken.”
Demissionair onderwijsminister Dijkgraaf aarzelt, zegt hij tegen het AD. Hij vindt het een “heel dure” maatregel en ziet meer in het verbeteren van de baankansen, salarissen en arbeidsvoorwaarden in de zorg. Toch wil hij de optie van volledig gratis opleidingen wel laten onderzoeken.
Blijven of uitvallen
Karen Cox, directeur bij Fontys Mens en Gezondheid, heeft haar twijfels bij het volledig afschaffen van het collegegeld voor verpleegkundeopleidingen. “Ik vraag me dan meteen af, wie komt daar op af? Is het financiële aspect de reden om de opleiding te volgen of niet? En die mensen die we mogelijk extra krijgen, blijven die ook?”
Volgens Cox wordt door deze mogelijke maatregel het risico dat meerdere mensen na een eerste jaar of na een praktijkstage uitvallen juist groter. “Er zal een hele kleine groep zijn waar deze maatregel misschien wel fijn voor is, maar ik denk niet dat dit gaat werken.”
Een mooi beroep
Om ervoor te zorgen dat verpleegkundeopleidingen toch genoeg studenten werven, is volgens Cox het positieve geluid van groot belang. “Zolang de media blijft roepen dat het kommer en kwel is in de zorg, zullen er niet veel studenten zijn die hiervoor kiezen. Daarom moeten we veel meer laten horen wat verpleging inhoudt en hoe mooi het beroep is.”
Om dat te bewerkstelligen kent Fontys intensieve samenwerkingen met verschillende zorgorganisaties. Zo zijn er VR-opnames waarin geïnteresseerden kunnen ervaren hoe het is om in de zorg te werken en sluiten zorgorganisaties aan tijdens voorlichtingsbijeenkomsten om te vertellen over de praktijk.
“Zo trekken we gezamenlijk op om een bijdrage te leveren aan de oplossing van dit probleem. Natuurlijk hebben we het er met deze organisaties over hoe we meer studenten kunnen werven, maar we moeten ook de huidige studenten en werkenden zien te behouden. Want als er uiteindelijk veel uitstroom is, schieten we er alsnog niet veel mee op.”
Kiezen voor het vak
Ook Pieterbas Lalleman, verpleegkundige en lector Leiderschap bij het lectoraat Persoonsgerichtheid in een ouder wordende samenleving, ziet het volledig afschaffen van het collegegeld niet zitten. In het radioprogramma Spraakmakers van op NPO Radio 1 pleit hij juist voor de halvering van het collegegeld. “Zo heb je een soort driver, maar geen ouders die zeggen doe dit maar want dit is gratis. Je moet mensen hebben die kiezen voor het vak.”
[HOP/Noëlle van den Berg]
Het collegegeld is nooit eerder volledig afgeschaft om een tekort op de arbeidsmarkt tegen te gaan. Toen het collegegeld voor eerstejaars in 2018 gehalveerd werd, besloot het toenmalige kabinet om dat ook te doen voor tweedejaars studenten van lerarenopleidingen. Dat zou helpen bij het terugdringen van het lerarentekort.
Het bleek niet zo effectief als gehoopt. Onderzoekers van Bureau Berenschot schreven in 2021 dat de verlaging van het collegegeld “niet aantoonbaar heeft bijgedragen aan de instroom in het hoger onderwijs en de lerarenopleiding”.
Maatregel teruggedraaid
Het kabinet kondigde een jaar geleden aan dat de maatregel per 1 september 2024 zal worden teruggedraaid; ook tweedejaars aan de lerarenopleidingen moeten dan weer het volledige collegegeld gaan betalen.
De Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) reageerde “ontstemd” en noemde het “pijnlijk voor iedereen die hard werkt aan het bestrijden van het lerarentekort”. Volgens de vereniging zorgde de halvering inderdaad niet voor een grote groei van het aantal studenten, maar droeg die wel bij aan stabiele instroomcijfers.