Medewerkers Fontys minder tevreden

Groot alarm is niet nodig, maar heel vrolijk wordt niemand van de resultaten van het Medewerkers Tevredenheidsonderzoek 2019. De scores zijn over vrijwel de hele linie lager dan twee jaar geleden. Met vooral onvoldoendes voor directies en managementteams - niet zichtbaar en benaderbaar genoeg, te weinig inspraak - en voor de opvolging van MTO-resultaten door instituten en diensten. 

Ofwel: medewerkers vinden dat er te weinig contact is met directeuren en managers binnen Fontys en dat er niet voldoende naar hen wordt geluisterd.
"Het gaat om contact tussen mensen, om de verbinding. Als organisatie hebben we de opdracht aan onszelf om daarmee aan de slag te gaan", reageert Fontys-voorzitter Nienke Meijer desgevraagd.

Energie en plezier
Het tevredenheidsonderzoek - ingevuld door 3441 medewerkers ofwel 71 procent van het totaal - bestond deze keer uit grofweg drie onderdelen.
Allereerst vragen over hoeveel energie en plezier het werk kost en oplevert (vitaliteit), plus vragen over werkdruk en werkomgeving. Deze scores laten zich goed vergelijken met bestaande resultaten van MTO's in nationale onderwijs.

Het tweede deel betrof onderwerpen die binnen Fontys als belangrijk worden gezien en samenhangen met de kernwaarden, missie en visie van Fontys. Het derde was nieuw: op verzoek van medewerkers waren er dit keer niet alleen vragen over direct leidinggevenden maar ook over directies en Managementteams (MT's). En over wat instituten en diensten concreet met voorgaande MTO-resultaten hadden gedaan. 

Beter dan landelijk 
De vitaliteit (zie tabel 1) bleek over de hele linie gedaald, al zijn het slechts kleine minnetjes. Fontys scoort hierin overigens beter dan het landelijk gemiddelde in het onderwijs. Dat is al enige jaren zo en dit geldt ook voor de thema's werkdruk en werkomgeving (tabel 2). 

Grote uitzondering is de emotionele belasting van het werk: aanzienlijk meer medewerkers hebben hier nu last van vergeleken met 2017 en ook vergeleken met het landelijk gemiddelde (onderaan tabel 3). 

Het langdurig verzuim (meer dan vier weken) kan daar mogelijk ook een indicatie van zijn. Dat steeg van vier naar vijf procent. Het aantal medewerkers dat overwoog van baan te veranderen steeg van 23 naar 31 procent (landelijk in het onderwijs 28 procent).

Het aantal mensen dat binnen Fontys in zijn of haar ogen ongewenste omgangsvormen had ervaren, ging omlaag van 15 naar 13 procent en loopt nu parallel aan de landelijke cijfers.

Bij het tweede deel (tabel 3), voor Fontys belangrijke onderwerpen, is de score op meer dan de helft van de vragen slechter dan in 2017. Dat zegt niet alles. Soms levert dat nog steeds hoge scores op, soms scores lager dan 50 procent. Zie 'tabel 3, de Fontys Indicatoren'. 
 
Onvoldoende
Veel zorgwekkender zijn de scores op vragen over directies en MT’s. Niet eerder werden deze vragen in een MTO meegenomen, dus vergelijkingsmateriaal is er (ook landelijk) niet. Dit keer dus wel, omdat medewerkers nadrukkelijk de behoefte hadden om hierover feedback te kunnen geven, en niet alleen over hun eigen leidinggevende. 
 
Directies en MT's worden door meer dan de helft van de medewerkers beoordeeld als 'onvoldoende zichtbaar en benaderbaar' (tabel 4). Ook vinden de meesten dat er te weinig inspraak is op doelstellingen en (mede daardoor) ervaren veel medewerkers te weinig betrokkenheid bij de te bereiken doelstellingen en/of bij de toekomstige koers.

De laagste scores noteren echter de vragen over de voorgaande MTO's (tabel 5). Medewerkers vinden en massa (76 procent) dat er te weinig maatregelen zijn bedacht als gevolg van het MTO 2017. En het aantal maatregelen dat ook nog is uitgevoerd is zeer klein (14 procent). Bovendien is nauwelijks iemand tevreden over die maatregelen (12 procent).  

Elkaar kwijtraken
Eerder deze week gaf het College van Bestuur een verklaring uit over deze MTO-resultaten. 'Los van alle cijfers is de belangrijkste conclusie uit dit MTO dat we elkaar in de drukte van alledag wel eens kwijtraken', wordt daarin gesteld. 'We lijken soms even te vergeten waar het écht over gaat. Het echte contact, de verbinding, de samenwerking, en het gezamenlijk werken aan één gedeeld verhaal: dat kan beter.'

CvB-voorzitter Nienke Meijer, gevraagd om een nadere toelichting, ziet in deze uitslagen geen probleem. "Ik vind het woord ‘probleem’ echt te zwaar. Het gaat meer om een behoefte. Zit het hem in de verwachting? In de communicatie? Of in dingen die niet gedaan zijn waar dat wel wenselijk was? Daar kom je alleen achter door de dialoog aan te gaan."

"Ik weet dat het soft klinkt. Maar zo zie ik het wel. Het gaat om contact tussen mensen, om de verbinding. Als organisatie hebben we de opdracht aan onszelf om daarmee aan de slag te gaan. Daarbij moeten we ons niet blind staren op cijfers of percentages, maar dit als geheel bekijken."

Thuisgevoel kan beter
Daarbij lijkt dan toch vooral een taak weggelegd voor bestuurders, gezien de uitslagen. Daarvan wil Meijer niets weten. "Ik wil niet met de vinger wijzen. Ik zie inderdaad dat veel mensen vragen of kritiek hebben over de directies en andere leidinggevenden. Maar ik ga niet zeggen dat zij te weinig hebben gedaan."

"Als Fontys één grote familie is, dan staan we dus kennelijk soms nog te veel op afstand. Het thuisgevoel kan beter. Maar dat ligt niet alleen aan de een of aan de ander. Zoiets komt altijd van twee kanten."

Maar het feit dat medewerkers vinden dat er weinig wordt gedaan met de uitslagen van dit soort tevredenheidsonderzoeken, dat wijst toch concreet ergens op? "Het gaat dus vooral om de vraag of mensen zich voldoende gehoord voelen. Op dat punt zie je dus dat veel medewerkers kritiek hebben. Tegelijkertijd realiseer ik me ook hoe ongelooflijk druk leidinggevenden het hebben. Het is zeker niet zo dat er niets gedaan is met de resultaten van het vorige MTO. Het kan wel zijn dat dit anders is overgekomen of niet of slechts gedeeltelijk is geland bij de medewerkers."

Bron ging te rade bij de medewerkersfractie van de Centrale Medezeggenschapsraad. Fractievoorzitter Erik Cardinaals wilde nog niet reageren op de MTO-resultaten: hij wil hierover eerst met de achterban overleggen. Jan Engelen, interim-directeur van de dienst P&O, was niet bereikbaar voor commentaar. [Jan Ligthart]