Lector Rogier van der Wal: “Ethiek is hot”

Er gaat geen dag voorbij zonder ethiek. Dat stelt lector Rogier van der Wal. De morele kwesties liggen volgens hem voor het oprapen. Het lectoraat Ethisch werken van Fontys HRM en Toegepaste Psychologie wil het moreel verantwoord werken in het onderwijs en binnen organisaties stimuleren.

Het gaat nogal eens mis, weet Van der Wal. Hij somt op: “The Voice, De Wereld Draait Door, affaires in de binnenlandse politiek en perikelen in de sportwereld. Er is in hoog tempo een bonte stoet van affaires voorbijgekomen waarbij het met ethiek niet zo nauw wordt genomen. Sla de krant open of kijk naar het nieuws: ethiek is hot.”

Best vaak speelt de werkcontext een rol. De urgentie voor ethisch werken behoeft volgens Van der Wal dan ook nauwelijks betoog. “Daar willen we met het lectoraat op inspelen. We voorzien in een behoefte. Zowel vanuit de eigen studenten en docenten als voor de werkveldpartners en de samenleving als geheel”, aldus de lector.  

Doel is om ethisch werken op de agenda te krijgen in het onderwijs en het werkveld. Het lectoraat wil studenten, docenten, professionals en organisaties van nieuwe impulsen voorzien. “Door middel van toegepast onderzoek, onderwijs en productontwikkeling willen we bijdragen aan de verdere ontwikkeling en ondersteuning van ethisch werken”, vertelt Van der Wal.

Bomvolle kerk
De lector werd donderdag 26 oktober officieel geïnaugureerd. Hij sprak zijn lectorale rede ‘Ethiek onder constructie: tijd voor bezinning’ uit in een bomvolle Domus Dela (voormalige kerk) in Eindhoven. Ethiek houdt in zijn ogen nooit op, je bent er nooit mee klaar. Maar wat is ethisch werken?

Van der Wal: “Dat wil zeggen: zo werken dat je je met elkaar bewust bent van waar je mee bezig bent en hoe je dat kunt rijmen met je geweten en de manier waarop je zelf in het leven staat. Dit betekent dat je kwesties aan elkaar voorlegt en ter discussie stelt, en jezelf steeds weer bevraagt.”

Vaag, abstract, moeilijk, is een vaak gehoorde reactie. Maar ethiek is helemaal niet zo ingewikkeld als mensen denken, stelt de lector. “Ethiek is niet iets wat je aan- of uitzet, maar waar je constant mee oefent en op reflecteert.”

Als studenten al tijdens hun studie met ethisch werken te maken krijgen, helpt het hen om beter met morele kwesties om te gaan als ze aan de slag gaan in het werkveld. “Dat doen we niet door een apart vak aan te bieden”, aldus de lector, “maar door ethiek als een rode draad in het curriculum op te nemen. Dat is een werkwijze die ook breder binnen Fontys toegepast kan worden en ook al toegepast wordt.”

Moreel vakmanschap
Fontys-bestuurder Arian Steenbruggen, die Van der Wal mocht installeren als lector, haakte hierop in: “Jouw onderzoek past uitstekend bij onze visie: Fontys for Society. Als hogeschool willen we namelijk bijdragen aan een inclusieve samenleving. Er rust dan ook een hele belangrijke en verantwoordelijke taak op jouw schouders om moreel vakmanschap mee te geven aan onze studenten.”

Ethisch werken is een keiharde noodzaak en kan grote consequenties hebben, weet ook instituutsdirecteur Olivia Kramers van Fontys HRM en Toegepaste Psychologie. “Dit lectoraat is niet alleen relevant voor het onderwijs, maar ook voor de morele ontwikkeling van onze studenten en professionals in het werkveld. Het lectoraat gaat dan ook werken met vraagstukken uit de praktijk.”

Te vaak zijn mensen binnen organisaties nu nog geneigd met het vingertje te wijzen en op zoek te gaan naar de rotte appel, constateert Kramers. Van der Wal is dat geenszins van plan. Dat lijkt hem niet productief en het is ook niet de opdracht. “Ethiek is in mijn optiek vooral iets positiefs en een middel om mensen verder te brengen. Wij kunnen ze daarbij helpen.”

Instituutsdirecteur Kramers verwoordt het zo: “Het gaat niet alleen om de kwaliteit van de appel, maar ook van de mand.” [Marieke Verbiesen]

Cv Rogier van der Wal, lector Ethisch werken

Rogier van der Wal (1969) studeerde Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, Filosofie, Oudheidkunde en Algemene Letteren aan de Vrije Universiteit van Amsterdam (VU). Hij werkte onder andere aan de VU als studieadviseur, studentendecaan, docent en onderzoeker, was beleidsadviseur bij de VSNU (tegenwoordig Universiteiten NL) en strategisch beleidsadviseur Hoger Onderwijs bij de gemeente Almere. Ook werkte hij bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) als verbinder met kennis, onderzoek en wetenschap. Na een docentschap bij Bestuurskunde van de Universiteit Leiden in Den Haag was zijn voorlaatste baan die van senior projectleider bij Platform31, een onafhankelijke kennis- en netwerkorganisatie. Sinds 1 september 2022 is hij lector Ethisch werken bij Fontys HRM en Toegepaste Psychologie.