Lector Cees-Jan Pen pleit voor het bredere welvaartsdenken

Hoe moeten binnensteden toekomstbestendig worden gemaakt en welke rol spelen bedrijventerreinen in onze economie? Het lectoraat De Ondernemende Regio doet hier onderzoek naar. Deze week werd de verlengingsaanvraag van het lectoraat goedgekeurd.

“We kijken naar het brede vestigingsklimaat van de hele regio en zitten daarmee dicht op maatschappelijk actuele en urgente thema’s”, stelt lector Cees-Jan Pen. “Dat maakt het heel leuk en interessant.”

De lector is blij met de goedkeuring van de verlengingsaanvraag van zijn lectoraat. Hij kan de komende vier jaar met een enthousiast team van docenten en studenten verder onderzoek doen naar binnensteden en bedrijventerreinen als belangrijke bouwstenen van het regionale vestigingsklimaat.

Ingrijpende transformaties
“Deze gebieden staan voor ingrijpende transformaties. De balans in de binnensteden is al jaren zoek en bedrijventerreinen worden gezien als lelijke grijze gebieden vol blokkendozen. Maar de potentie van deze gebieden is enorm.”

Hoe moeten deze plekken, waar zeker de helft van alle banen is geconcentreerd, toekomstbestendig worden gemaakt? Het antwoord op die vraag probeert het lectoraat boven tafel te krijgen.

Kwaliteit van leven
Pen: “Het gaat ons om meer dan dat, het gaat om het thema ‘brede welvaart’. Het gevoel van geluk, de kwaliteit van ons leven, de kwaliteit van onze omgeving. Wij proberen daar vanuit het lectoraat ook een bijdrage aan te leveren en kijken daarbij verder dan enkel naar economische groei.”

Volgens Pen heeft de coronacrisis ervoor gezorgd dat we sowieso anders zijn gaan denken over groei. “We gaan steeds meer toe naar het bredere welvaartsdenken. Andere waarden gaan de komende jaren een rol spelen om tot veerkrachtige steden te komen.”

Binnenstad verandert
De functie van de binnenstad verandert snel, stelt Pen. “We gaan naar minder winkels, minder horeca, minder auto’s, meer woningen, meer cultuur, meer groen. Dat is een ontwikkeling die al langer gaande is, maar de coronacrisis heeft hier een vergrootglas op gezet.”

En dus is dit de tijd om zaken echt op te pakken. “Het lijkt allemaal heel logisch, maar het vereist kennis en bestuurlijke lef om van woorden naar daden te komen. Gemeentes en ontwikkelaars zoeken hierbij naar goede manieren om deze transities aan te pakken. Wij kunnen daar handvatten voor bieden.”

Transformatie WoensXL
Zo deden studenten van Fontys onlangs een verkenning voor de transformatie van winkelcentrum WoensXL in Eindhoven. “Dit achterlopende winkelcentrum gaat op de schop en moet als wijkhart weer echt onderdeel worden van de wijk”, stelt Pen.

De gemeenteraad heeft de plannen goedgekeurd en de verbouwing begint binnenkort. Pen vindt het mooi om te zien dat Fontys-studenten echt een bijdrage hebben geleverd aan de plannen. “Zij hebben ondernemers geïnterviewd, data geanalyseerd en gekeken naar referentieprojecten in het land. De komende maanden gaan we ook aan de slag met de transformatie van Citycentrum Veldhoven”

Bedrijventerreinen blinde vlek
Ook bedrijventerreinen spelen volgens Pen een belangrijke rol in het vestigingsklimaat van de regio. “Zeker een derde van alle banen en bedrijven is daar geconcentreerd, maar mensen komen er niet graag. En er is opvallend weinig aandacht voor deze terreinen. Het is een beetje een blinde vlek voor de overheid.”

Het lectoraat van Pen wil laten zien dat het economisch cruciale gebieden zijn die veel industriële bedrijven huisvesten die weer belangrijk zijn voor werkgelegenheid elders. De circulaire - en energiepotentie van deze terreinen zijn daarbij ook nog eens enorm, denkt Pen. “Maar daar gebeurt nog bar weinig mee.”

“De reststromen en energiestromen van de bedrijven moeten beter gebundeld worden om zo de circulaire potentie te combineren met de economische potentie. Dat moeten we hoger op de politieke agenda krijgen.”

Rol voor hogeschool
Pen ziet hierbij een belangrijke rol weggelegd voor het Fontys Expertisecentrum Circulaire Transitie. “De hogeschool speelt sowieso een belangrijke rol in de metropoolregio Eindhoven. We geven masterclasses bij gemeentes, studenten doen allerlei studentenonderzoek en ook afstudeerders richten zich steeds vaker op transitiethema’s.”

In het lectoraat De Ondernemende Regio komen al deze thema’s samen. Pen: “We zoeken daarbij meer en meer naar multidisciplinaire samenwerking tussen de verschillende opleidingen. We zien dat echt als opdracht, want dan wordt het pas spannend. Als je alleen als econoom naar dit soort ontwikkelingen kijkt kom je niet heel veel verder.” [Ivo van der Hoeven]