Het succes van TikTok

Mensen die zich met ethiek en technologie bezighouden, laten we ze voor het gemak technofilosofen noemen, vinden bewustwording heel belangrijk. Als mensen de schaduwzijden zien van digitale technologie in het algemeen en sociale media in het bijzonder, van de dataverzamelingswoede en giftige algoritmes, dan passen ze hun gedrag aan en wordt de wereld beter.
Dat is het idee.

Technofilosofen zijn succesvol geweest. Ogen zijn geopend. Populaire documentaires verschenen op Netflix. Nieuwe woorden werden de wereld ingeslingerd. Fabeltjesfuik, smombie, Instasletje. Vrijwel niemand gelooft meer dat sociale media de wereld beter maken. Nou ja, misschien Mark Zuckerberg, maar die twijfelt vast ook wel eens. Technofilosofen kunnen tevreden zijn.

Maar terwijl onze bewustwording groeide, groeide er nog iets: TikTok. Sociale media op steroïden. Een datahongerige app vol desinformatie, die verslaving ziet als een mathematische kunstvorm. Inmiddels is TikTok de best bezochte website ter wereld en wordt de app steeds vaker gebruikt als zoekmachine, therapeut of nieuwsbron. Zelfs het Jeugdjournaal zit op TikTok.

TikTok heeft ons met onze neus op de feiten gedrukt. Bewustwording is geen wondermiddel. Verre van. Al dat gepraat over het belang van bewustwording is veel te vrijblijvend. Het werkt niet. Misschien vraagt u zich nu af: zijn technofilosofen in paniek? Kijken ze terug op een verspild leven? Gaan ze nu eindelijk eens écht iets doen in plaats van zich te laten betalen voor hun praatjes?

Nou, eigenlijk niet. Sterker nog, ik vermoed dat ze TikTok hartstikke dankbaar zijn. Immers, ze weten ook: hoe meer TikTok, hoe meer behoefte aan technofilosofen.
 

Rens van der Vorst is technofilosoof, werkt bij Fontys Hogescholen ICT en Engineering en is auteur van 'Waarom je altijd wilt winnen van je navigatieysteem'. Lees hier de eerdere columns die hij voor Bron schreef.