Hekken weg: Rachelsmolen wordt stadsplein

De Fontys-locatie Rachelsmolen in Eindhoven transformeren van een gesloten onderwijscampus naar een stadsplein met publieke ruimtes. Het is de meest opvallende aanbeveling in de visie op deze campus, die in ontwikkeling is. Aansluitend hierop wordt er rekening mee gehouden dat in bestaande en nog te bouwen panden op termijn ook werkveldpartners welkom zijn.

_{Door Tim Durlinger}
In de visie staat dat gezamenlijke vraagstukken voor studenten, bedrijfsleven en de regio centraal komen te staan op Rachelsmolen. Aanbod en vraag komen er samen. “Fontys heeft de behoefte om een soort netwerkorganisatie te worden. Met behoud van bestaande structuren wordt nog meer de samenwerking gezocht op het gebied van expertises of maatschappelijke thema’s en vraagstukken”, stelt Vincent Deuning. Hij is vanuit de dienst Huisvesting & Facilitaire Zaken (H&F) procesmanager campusontwikkeling en begeleidt samen met Marc Muthurmaricar (Hogeschool HRM & Psychologie) de visievorming.

Steeds meer zal volgens Deuning het onderwijs- en onderzoeksprogramma worden gebaseerd op samenwerking. Zowel binnen Fontys, waar instituten en diensten vaker elkaars deskundigheid gaan benutten, als ook met het werkveld en de maatschappij. Daar is de campus Rachelsmolen nu niet op toegerust. “Die is nog heel gesloten, introvert; er staan zelfs hekken omheen. De ambitie is om er een soort stadsplein van te maken, waar het moet bruisen en de maatschappij welkom is. Waar men ook graag binnenkomt om aan vraagstukken te werken en waar expertise gehaald en gebracht wordt.” Het hoeft volgens Deuning niet langer een onderwijsomgeving te zijn en zelfs geen Fontys-locatie: “Fontys faciliteert, maar het moet een plek voor de stad worden.”

Huisvestingsprogramma
In 2015 stelde Fontys een huisvestingsprogramma op, onder meer met het oog op verouderende gebouwen op locaties in Eindhoven en Tilburg. Een aantal ver- en nieuwbouwprojecten is al gestart. Op ‘Rachelsmolen’ worden momenteel voorbereidingen getroffen voor de bouw van een parkeergarage. Tussen die garage en gebouw R3 wordt in 2020 het pand R10 opgeleverd. Voor het bestaande gebouw R1 zijn nog diverse scenario’s mogelijk: een metamorfose, verbouw of zelfs sloop en vervolgens nieuwbouw.

Deuning noemt deze ontwikkelingen een ‘aanjager’ om naast het bouwen en verbouwen ook stil te staan bij de campus zelf: “Wie of wat willen we in de toekomst op Rachelsmolen zijn? Waar gaat het onderwijs naartoe? Wat zijn maatschappelijke vraagstukken en wat is de positie van Fontys daarin? Specifiek voor deze campus: wat is de betekenis die wij hebben voor de regio Eindhoven en zij voor ons?” De filosofie van H&F is dat gebouwen een afgeleide moeten zijn van onderwijs en onderzoek.

Fontys-breed
Op initiatief van negen Fontys-directeuren die tevens ‘eigenaar’ van hun gebouw zijn, is afgelopen december gestart met het ontwikkelen van de visie op Rachelsmolen. Er werden meerdere werksessies gehouden met een brede Fontys-afvaardiging van toekomstige gebruikers, zo’n veertig personen: directeuren, lectoren en docenten. Later haakten ook studenten aan, maar het werkveld nog niet. “Je moet eerst zelf een visie hebben”, vindt Deuning, “om die vervolgens aan te scherpen en te verrijken met het werkveld, de gemeente en regio.”

Over het kersverse visiedocument heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden. Het gaat nu de organisatie in om er nog meer draagvlak voor te krijgen. Deuning geeft aan dat de visie al wel wordt gebruikt als basis voor een ‘stedenbouwkundige vertaling’: “Als wij in de toekomst van een gesloten onderwijscampus willen transformeren naar een stadsplein, moet daar nu al rekening mee worden gehouden bij het bouwen. Het betekent ook dat je de buitenruimte op een andere manier ontwikkelt en anders moet denken over dienstverlening, onder meer op het gebied van beveiliging en ontsluiting.” Het nieuwe pand R10 is al getekend, maar sluit volgens de procesmanager goed aan op deze visie.

Geen blauwdruk
Deuning verwacht niet binnenkort al externe partijen op de Eindhovense campus te verwelkomen. Maar op basis van de visie is het waarschijnlijk dat in de toekomst werkveldpartners continu zichtbaar en aanwezig zijn. “In de gebouwen wordt er rekening mee gehouden dat delen kunnen worden verhuurd, afgestoten of gezamenlijk worden gebruikt.” Een blauwdruk voor andere Fontys-campussen vindt hij de visie op Rachelsmolen niet. “Het is een richtinggevend document dat moet inspireren bij de vele keuzes die we nog moeten gaan maken.”

Bekijk ook deze video over een werksessie die werd gehouden voor de visievorming.