Genoeg stilteruimtes, maar behoeften lopen uiteen

Op alle locaties van Fontys is een stilteruimte beschikbaar. Maar is dat voldoende voor alle medewerkers en studenten die behoefte hebben aan een moment van bezinning of om een andere reden? Volgens het bestuur wel. Toch klinken er ook geluiden dat het soms beter kan.

Wanneer ik voor het schrijven van dit verhaal bij de receptie op campus Rachelsmolen in Eindhoven vraag naar de sleutel van de stilteruimte, moet ik mijn pasje inleveren en mijn handtekening op een formulier zetten. Ik krijg twintig minuten, daarna moet de ruimte weer beschikbaar komen voor een ander.

De ruimte ligt achterin een gang op drie hoog. Ik schrik een beetje als ik binnenkom. Het lijkt op een vertrek bij de Eerste Hulp-afdeling in een ziekenhuis. Er staan een opgemaakt bed, een relaxstoel, een bureau met stoel en er is een wastafel. Het is er steriel.

Nu kan ik me voorstellen dat dit fijn is als je hier bent om te kolven, maar als je je kleedje wilt uitrollen om te bidden, lijkt me het een minder prettige ruimte. Niet elke stilteruimte oogt hetzelfde, is me verteld. Zo zijn er ook ruimtes die wel een raam hebben. Maar dan is er het bezwaar dat dit te weinig privacy biedt.

Wettelijk gezien zijn onderwijsinstellingen niet verplicht een plek van bezinning in te richten voor medewerkers en studenten. Wel hebben vrouwen recht om in een privéruimte met de nodige voorzieningen te kunnen kolven als ze borstvoeding geven.

Neutraliteit
Toch vindt Fontys dat er op alle Fontys-locaties voor iedereen een plek moet zijn om zich even terug te trekken, om welke reden dan ook. In sommige ruimtes staat nauwelijks iets om de neutraliteit te borgen, andere vertrekken hebben een wasbakje (combinatie kolfruimte) en soms staat er een bed, als er een noodzaak is dat vanwege medische redenen iemand moet kunnen rusten.

Het is niet toegestaan om persoonlijke bezittingen achter te laten. En iedereen behoort de ruimte schoon en opgeruimd achter te laten.

“Het kan gaan om specifieke stilteruimtes, maar op sommige locaties is een combinatie gemaakt van kolf- en gebedsruimte”, licht Willem Boerma, adjunct-secretaris van het Fontys-bestuur, toe. “In het geval van een combinatieruimte is dat ingegeven door een gebrek aan separate ruimtes.” Op sommige locaties zijn ze vrij toegankelijk en op andere locaties moet een sleutel worden opgehaald.

In Sittard is geen vaste ruimte beschikbaar. Bij een aanvraag wordt telkens wel een vertrek beschikbaar gesteld, maar die zijn wisselend door het gebouw heen. Het gebruik van deze ruimtes is zeer wisselend, weet Willem Boerma. “Op sommige locaties wordt er nauwelijks gebruik van gemaakt. En vaak ook niet om te bidden, maar om te kolven.”

Het gebruik is op de grotere locaties wat intensiever omdat er een grotere populatie is. “Maar we hebben nog nooit signalen ontvangen dat het heel frequent voorkomt dat mensen niet terecht kunnen in deze ruimtes omdat deze bezet zijn”, aldus Boerma. “En als het zich voordoet - zeer sporadisch - op de grotere locaties wordt er naar een andere ruimte verwezen.”

Gebed
Nadat ik even heb rondgekeken in de stilteruimte op campus Rachelsmolen, steek ik de sleutel weer in het slot en schuif het bordje op de deur van ‘bezet’ naar ‘vrij’. Als ik de sleutel bij de receptie afgeef, vertelt de receptioniste me dat op dit moment een zestal studenten en één medewerker vrijwel dagelijks gebruikmaken van de stilteruimte, meestal vanwege gebed.

Student Omar Abdin gebruikt regelmatig een stilteruimte op Fontys om te bidden. Hij is best te spreken over de voorzieningen, maar hij zou graag zien dat er meer bezinningsruimtes zijn en dat er informatie wordt verstrekt over de beschikbaarheid van een meditatieruimte.

Ook Kaan Gögcay bidt geregeld in een stilteruimte op de campus, maar hij geeft aan dat ze momenteel vaak bezet zijn. Als de ruimte waar hij gebruik van maakt een gordijntje voor de deur zou krijgen, zoals hij heeft gehoord, zou het de plek 'helemaal perfect maken'. “Ik kan me voorstellen dat anderen het ook niet fijn vinden als ze bekeken worden tijdens het mediteren of bidden. Je ziet dan ook geen mensen voorbijlopen.”

Idris Akmese, medewerker van de dienst IT op campus Rachelsmolen, heeft niet direct behoefte aan een aparte gebedsruimte. Hij doet zijn gebed in het magazijn naast het kantoor waar hij werkt. “De ruimte is dichtbij waardoor ik niet lang afwezig ben. Het kost me hoogstens een paar minuten per keer.”

Akmese kan zich wel voorstellen dat hij gebruik zou kunnen maken van een officiële gebedsruimte als die er zou zijn. Vroeger was er in R2 op de campus een gebedsruimte waar volgens hem veel gebruik van werd gemaakt, ook door studenten die niet zoals hij over een eigen ruimte beschikken en nu alleen terechtkunnen in een stilteruimte.

Bezinning en reflectie
Boerma benadrukt dat de stilteruimtes nadrukkelijk geen gebedsruimte zijn die als zodanig zijn ingericht. “Het faciliteren van een expliciete gebedsruimte past niet bij een openbare onderwijsinstelling. Bidden in de stilteruimte is uiteraard toegestaan, maar mensen mogen geen (religieuze) symbolen achterlaten.”

De studentenfractie van de medezeggenschapsraad toont begrip voor het standpunt van het bestuur dat het gaat over een stilteruimte en niet over een gebedsruimte. “Je hoeft geen geloof aan te hangen om gebruik te willen maken van een moment van bezinning en reflectie”, licht voorzitter Enrico Bosters toe.

Bij de centrale medezeggenschapsraad (cmr) zijn eerder signalen binnengekomen dat de stilteruimtes lastig te bereiken waren. Daarop heeft de studentenfractie vragen gesteld aan het Fontys-bestuur. Bosters: “Hierbij is ook aangegeven dat de faciliteiten van de stilteruimtes erg verschillen. Op campus Tilburg is bijvoorbeeld een hele mooie stilteruimte om tot bezinning te komen.”

De studentenfractie heeft ook gewezen op de combinatie kolfruimte en stilteruimte, die soms wel onhandig is omdat je dan eerst een sleutel moet halen bij de receptie en maar kort de beschikking hebt over de ruimte.

De voorzitter spreekt van een constructief gesprek. Het bestuur heeft daarin toegezegd dat er in de nieuwbouw R11 op campus Rachelsmolen ook een stilteruimte komt.  [Marieke Verbiesen]