Deepfakes bij Fontys

Op 21 mei 2019 verschijnt een filmpje op Geenstijl. Trillende beelden, gefilmd met een iPhone. Een docent van Fontys stelt dat hij een hekel heeft aan homo’s. Wat hem betreft mogen ze allemaal dood.
Het filmpje gaat viral. De ophef is groot. De eerste inschrijvingen worden geannuleerd.

Op 22 mei blijkt het om een deepfake te gaan. Een handige student heeft, met behulp van een app, het filmpje bewerkt. De docent-in-kwestie blijkt nooit over homo’s gesproken te hebben.

Realistisch? Ik denk van wel.

In 2015 bracht Google Tensorflow uit. Een systeem voor kunstmatige intelligentie dat voor iedereen toegankelijk was. De bedoeling was om innovatie te stimuleren, het resultaat was porno. Een anonieme gebruiker van het platform Reddit, met de gebruikersnaam Deepfake (vandaar!), ‘faceswapte’ begin 2018 het gezicht van Gal Gadot (Wonder Woman) met dat van een porno–actrice. Je ziet dat het nep is, maar je moet, zoals altijd met porno, wel goed kijken. Het verontrustende was dat één iemand, met wat kunstmatige intelligentie en een beetje geduld, zoiets kon maken.

En de verwachting is dat deepfakes de komende tijd steeds eenvoudiger zullen worden.
Dat lijkt problematisch. Denk: Fake News! Wat of wie kunnen we nog vertrouwen? Wat betekent het voor de inbreker die ‘herkend’ wordt op een bewakingsvideo? Of de oppas die de baby schudt?

Aan de andere kant, zie ik ook voordelen. Dankzij deepfakes kunnen we straks eindelijk, zonder schuldgevoel, onze schouders ophalen over filmpjes op GeenStijl, homohatende docenten of Donald Trump. Immers, het kan ook nep zijn.

Rens van der Vorst is technofilosoof, hoofd IT Innovatie bij Fontys en auteur van 'Appen is het Nieuwe Roken'.