Dé week om je Nederlands op te kalefateren

Het is de week van de Nederlandse taal. Dit is een initiatief om de veelzijdigheid van het Nederlands onder de aandacht te brengen. En dat blijkt nodig. “Het Nederlands van de studenten is er zeker niet beter op geworden”, oordeelt nota bene de Duitse onderwijsmanager bij Fontys in Venlo.

Monique Hamers, een Canadese docent bij Fontys Hogeschool voor Journalistiek in Tilburg, spreekt al veertig jaar Nederlands. Het is juist de veelzijdigheid die ze het mooist vindt aan Nederlands. “Je leert een andere manier van denken.”

“Ik vind taal heel fascinerend. Het geeft weer hoe een bepaalde groep denkt en hoe die zich uit. Mensen vergissen zich weleens in hoe mooi de Nederlandse taal kan zijn en hoe uitgebreid je kunt zijn in het uiten ervan.”

Als voorbeeld noemt Hamers het woord ‘leuk’. “Het is jammer dat dit woord zo vaak gebruikt wordt. Er zijn talloze andere woorden die je kunt gebruiken om iets als ‘leuk’ uit te leggen.”

Vriendelijker
Peter Heiden, een Duitse onderwijsmanager bij Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek in Venlo, vindt Nederlands vriendelijker dan zijn moedertaal.

“Duits is een harde taal. Mijn accent komt bijvoorbeeld harder over bij een Nederlander.” Hij merkt dat dit opvalt bij anderen. “Ik heb vanuit mijn functie ook overleg in andere delen van Nederland. Daar krijg ik daarentegen weleens de vraag of ik uit Limburg kom. Ik antwoord dan altijd dat ik iets verder uit het oosten kom.”

Accent
Zelfs Hamers, die dus al jarenlang Nederlands spreekt, komt niet van haar accent af. “Als je een andere taal als moedertaal hebt, kan het nooit precies klinken.”

Hoewel ze zich het Nederlands steeds meer eigen heeft gemaakt, vermengt ze het meestal met Engels, zegt ze. “Inmiddels is Nederlands een deel van mijn natuurlijke taalhabitat, maar soms is een andere taal treffender. Uitdrukkingen zijn echter in het Nederlands weer beter dan die in het Engels.”

Nederlands van studenten
“Ik werk sinds 2005 voor Fontys en het Nederlands van de studenten is er zeker niet beter op geworden”, zegt Heiden. “Ik merk dat studenten het niet gewend zijn om lange teksten te schrijven. Voor het vak logistiek moeten de studenten weleens dertig pagina’s schrijven en als je dan bij de samenvatting al vijf of zes spelfouten tegenkomt, dan zie je hoe het gesteld is met het Nederlands van de studenten.”

Hamers daarentegen vindt zichzelf niet in de positie om daar een oordeel over te vellen.

Uit de uitzending zondagavond van Arjen Lubach was er weer aandacht voor dat Nederlandse kinderen lezen steeds minder leuk vinden. Dat vindt ze jammer. “Lezen is een van de mooiste dingen. Het is superbelangrijk voor je taalgevoel, vocabulaire en analytisch nadenken. Als je dat niet doet, dan mis je echt iets.”

Dat vindt ook Heiden. “Het is gewoon jammer. Lezen is heel belangrijk voor je ontwikkeling.”

Mooiste woord
Als je Heiden vraagt wat het mooiste woord is, noemt hij er drie: rekening houden met. “In Venlo heb ik een aantal collega’s dat ook Duits spreekt. Wij praten af en toe Duits op de werkvloer en soms met iets te letterlijke vertalingen uit het Nederlands, zoals in dit geval. Waar we in het Duits eigenlijk moeten zeggen ‘daar moet je op letten’, zeggen we dan ‘rechnung behalten’.

Hamers noemt als mooiste woord ‘opkalefateren’. Een woord dat gebruikt werd in de scheepvaart. Het betekent iets waterdicht maken.

“Zelfs na veertig jaar hoor ik nog weleens woorden die ik niet ken”, zegt ze. “Maar ik wil mijn vocabulaire altijd uitbreiden. Hoe groter de woordenschat, hoe beter en genuanceerder je jezelf kunt uitdrukken.” [Kasper Wienk]