Onderzoek groeit flink binnen hbo
Niet alleen gaat er steeds meer geld naar hbo-onderzoek, lectoren verzamelen ook steeds meer onderzoekers om zich heen. Dat is een teken dat praktijkgericht onderzoek volwassen begint te worden, denkt de Vereniging Hogescholen.
Bijna veertig jaar geleden kregen hogescholen de taak om naast onderwijs ook praktijkgericht onderzoek te doen. Daarmee kunnen niet alleen problemen uit de beroepspraktijk worden opgelost, maar ook het onderwijs profiteert ervan. Docenten en studenten werken namelijk aan dat onderzoek mee. Ook Fontys heeft sinds pakweg 2014 in middelen en mensen meer en meer geïnvesteerd in onderzoek.
Het heeft even geduurd voordat het landelijk overal echt van de grond kwam, maar inmiddels is dat onderzoek inderdaad een serieuze taak geworden voor hogescholen, blijkt uit een net verschenen monitor van het Rathenau Instituut.
Verdubbeld
Tussen 2009 en 2022 is het onderzoeksbudget meer dan verdrievoudigd, van 100 naar bijna 350 miljoen euro. Ook het aantal lectoren groeide in die periode flink, van 486 naar 723. Maar belangrijker nog is dat die lectoren ook veel meer onderzoekers om zich heen hebben gekregen. Sinds 2009 is de groep onderzoekers in ‘kenniskringen’ verdubbeld. Zo wordt het onderzoek minder afhankelijk van één persoon. Ook komen daardoor veel meer docenten en studenten met onderzoek in aanraking.
Het aantal promoties is door de jaren heen redelijk stabiel gebleven. Wel zijn hogescholen vorig jaar begonnen aan een proef met praktijkgerichte promovendi, het ‘professional doctorate’. Onderzoekers kunnen promoveren onder leiding van minstens twee lectoren en twee mensen uit het werkveld.
Ook werd in de monitor gekeken naar hoe hogescholen omgaan met functiehuis en -indelingen. In het rapport stelt het Rathenau Instituut dat bijna een derde van de hogescholen aangeeft in 2022 gewerkt te hebben aan de herziening van het functiehuis en het aanpassen van de functieomschrijvingen. “Zo heeft Fontys een rollenmodel opgesteld. Dit rollenmodel biedt lectoraten een hulpmiddel om de rollen binnen een team te duiden en te zien waar ontwikkelkansen liggen.”
Mkb
Dat lectoraten meer vlees op de botten krijgen ziet de Vereniging Hogescholen als een aanwijzing voor de “professionaliseringsfase waar het praktijkgericht onderzoek zich in bevindt”, zegt de vereniging in reactie op de monitor.
Hogescholen richten zich in hun onderzoek vooral op de thema’s gezondheid en welzijn, onderwijs- en talentontwikkeling en een “veerkrachtige samenleving”. Het hbo-onderzoek is volgens de monitor regionaal- en praktijkgericht: het midden- en kleinbedrijf is de belangrijkste partner van lectoraten.
In 2022 kreeg het hbo-onderzoek van het ministerie van Onderwijs jaarlijks 100 miljoen euro extra. Het Rathenau Instituut kijkt ook de komende jaren waar dat geld heengaat en komt in 2027 met een nieuwe monitor. [HOP/Jan Ligthart]