'Ingrijpen bij Engelstalig onderwijs in hbo niet nodig'

De Raad van State is positief over het wetsvoorstel ‘Internationalisering in balans’. In het hbo, zo constateert de staatsraad, hoeft er weinig te veranderen. Wel moet er duidelijk in komen te staan dat het sluiten van anderstalige universitaire bacheloropleidingen “een uiterste middel” is. 

Het hoger onderwijs loopt hier en daar tegen zijn grenzen aan door de instroom van internationale studenten, schrijft de Afdeling advisering van de Raad van State in een vandaag verschenen advies.  Dan gaat het wel vooral om universiteiten, want voor het hbo zijn er volgens het advies weinig tot geen problemen als het om die internationale instroom gaat. 

Al eerder steunde de Raad van State het plan om de rem te kunnen zetten op het aantal studenten dat wordt toegelaten tot een Engelstalig opleidingstraject. Ook snapt de Afdeling dat de minister wil kunnen toetsen of bestaande en nieuwe bacheloropleidingen in een andere taal ‘doelmatig’ zijn. Maar dan moet daarbij ook oog zijn voor “de toekomstige behoeften van maatschappij en arbeidsmarkt”. Landelijk, én in de regio waar de instelling staat. 

Zelfregie
Demissionair minister Dijkgraaf wil onderwijsinstellingen stimuleren tot samenwerking en ‘zelfregie’ op het gebied van internationalisering. De Afdeling advisering vindt dat een goed idee en stelt zelfs voor om het onderlinge overleg te verplichten. Ook zouden instellingen de mogelijkheid moeten krijgen om gelijksoortige anderstalige opleidingen samen te laten toetsen.

De instellingen moeten wel weten waar ze aan toe zijn als hun anderstalige opleidingen worden getoetst. In het huidige voorstel is het volgens de Afdeling onduidelijk of in de beoordeling een rol speelt dat een instelling veel ‘anderstalig’ personeel heeft. 

Verder staat in de toelichting op het wetsvoorstel dat de minister alleen in het uiterste geval zal ingrijpen in het bestaande anderstalige onderwijsaanbod “Uit het oogpunt van rechtszekerheid voor de instellingen” kan de regering dat beter in de wet zelf zetten, aldus het advies.

Uitzondering hbo
De Afdeling ziet al helemaal weinig aanleiding om zwaar in te grijpen in het Engelstalige hbo. De instroom van internationale studenten is daar al jaren stabiel, en er zijn veel minder Engelstalige opleidingen dan in het wetenschappelijk onderwijs. De Afdeling adviseert dan ook de doelmatigheidstoets nog niet voor het hbo te laten gelden of in elk geval een lichtere doelmatigheidstoets te hanteren. 

Overigens is er wel een reële kans dat de verhoudingen tussen Nederlandse en internationale studenten in met name het hbo de komende jaren gaan verschuiven. Door demografische ontwikkelingen krimpt immers het aantal Nederlandse studenten in het hbo, een ontwikkeling die dit studiejaar bij Fontys al zichtbaar werd in de nieuwe inschrijvingen. 

Demissionair minister Dijkgraaf dankt de Raad van State voor het “waardevolle advies” en gaat de inhoud zorgvuldig bestuderen. Hij benadrukt in zijn reactie dat zijn wetsvoorstel oog heeft “voor (regionaal) maatwerk, zodat we internationaal talent aantrekken voor (en behouden op) de plekken waar we hen hard nodig hebben”.