Nu gaande: een logistieke prestatie van formaat

Logistiek en het daarbij behorende transport zijn twee sectoren waarvoor snelheid en efficiëntie altijd prioriteit hebben. “Maar juist tijdens de coronacrisis zijn het cruciale sectoren om met name ziekenhuizen, drogisterijen en supermarkten te bevoorraden. Zeker als mensen gaan hamsteren vanwege de draconische maatregelen om het virus te vertragen."

Aan het woord is Pascal Swinkels, projectmanager KennisDC Logistiek bij Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek. Terwijl er vanwege het coronavirus steeds meer stilvalt, moeten in sommige sectoren juist alle hens aan dek. Een daarvan is de logistiek. “Deze crisis is een graadmeter voor hoe ketens omgaan met dit soort extreme disrupties." 

Piekbelastingen
Volgens Swinkels hebben grote supermarktketens genoeg producten op voorraad liggen in de centrale distributiecentra, maar maakt de onverwachte verkooppiek door het hamsteren het toch een behoorlijke uitdaging om al die producten weer op tijd aan te vullen. “Bekende piekbelastingen, zoals rond de kerstperiode, vergen weken aan voorbereiding. Nu moet alles onverwacht en in enkele dagen gebeuren.”

Swinkels noemt het dan ook een ‘prestatie van formaat’ dat de supply chain dit voor elkaar krijgt. “Om de schappen in supermarkten weer te vullen, daar is momenteel een verdrievoudiging van het aantal vrachtwagens en ritten voor nodig. Bovendien zijn er ook chauffeurs ziek. Dus er moet niet alleen snel, maar ook flexibel geschakeld worden. Zo zie je bijvoorbeeld dat sectoren die nu helemaal inzakken hun vervoerscapaciteit aanbieden aan de supermarkten.”

Herverdeling
Een andere plotselinge omslag waar de logistiek nu mee te maken heeft, is de ‘herverdeling van voorraden’, zoals dat heet. “Bijvoorbeeld in Frankrijk, waar in een gebied in het noordoosten een bovengemiddeld aantal besmettingen heerst. Dan moet daar met spoed alles heen”, legt Swinkels uit. “Niet alleen voedingsmiddelen, maar ook allerlei producten voor ziekenhuizen. “

Opschalen is momenteel dus aan de orde van de dag in de logistieke sector. “En tegelijkertijd moet er voorbereid worden op een nog grotere piek, want we weten niet wat er nog aankomt. Gelukkig heeft de sector de afgelopen jaren een sterke digitaliseringsslag doorgemaakt, waardoor er meer transparantie is in de supply chain. Daarmee bedoel ik dat bedrijven steeds beter weten waar hun producten op elk moment zijn.”

Veerkrachtiger
Die optimalisatie van logistieke processen is iets waar Swinkels samen met studenten en collega’s bij Fontys veel onderzoek naar doet. “Met name de grote ketens kunnen daardoor realtime schakelen en soepeler herpositioneren, waardoor ze ook sneller en flexibeler op allerlei disrupties kunnen reageren. Ketens worden resilient, oftewel veerkrachtiger. Dat is echt essentieel in tijden van een crisis zoals deze.”

Algemene richtlijnen voor dit soort situaties bestaan namelijk niet voor de logistiek, weet Swinkels. “Productiebedrijven zijn zelf verantwoordelijk. De meeste hebben wel een goed beeld van hun cruciale processen en hoe ze die moeten inrichten als het fout gaat."

"Maar calamiteiten zijn natuurlijk lastig te voorstellen. Zoals bij de vulkaanuitbarsting in april 2010 in IJsland, die leidde tot minder luchtverkeer en daarmee tot een stagnatie van de aanvoer van hightech producten. Toen bedachten bedrijven snel allerlei alternatieve routes via andere Europese luchthavens en over de weg.”

Local for local
Goed uitgewerkte draaiboeken voor verschillende scenario’s zijn dus het antwoord op de vraag hoe de logistiek met welke crisis dan ook moet omgaan. “Wat kan er gebeuren en welke alternatieven zijn er dan?"

"Een van de mogelijkheden is om meer regionaal te produceren. Veel bedrijven hebben hun productie naar verre en goedkopere lagelonenlanden verplaatst, maar dat zorgt wel voor langere aanvoerlijnen. En dat is nu dus problematisch. Zo wordt er al geopperd om mondkapjes weer in eigen land te maken. Local for local noemen we dat.” [Anke Langelaan]