Bouwdrift bij Fontys is 'groot maar weloverwogen’

Liefst negen ver- en nieuwbouwprojecten staan er in het huisvestingsprogramma van Fontys dat momenteel wordt uitgevoerd. Het roept de vraag op of de hogeschool het geld wel aan de juiste zaken besteedt. Fontys-bestuurder Hans Nederlof: "Onze visie op onderwijs vraagt om moderne voorzieningen."

Automobilisten hebben langs de A58 bij Tilburg naast de Fontys-reclamezuil in korte tijd een gebouw de lucht in zien schieten. Op de John F. Kennedylaan in Eindhoven kijken ze nog jaren aan tegen bouwkranen op de Fontys-campus. De hogeschool is fors aan het bouwen geslagen.

Negen projecten: twee zijn er al afgerond, zeven andere lopen of staan op stapel. Een ongebreidelde bouwdrift wil Hans Nederlof van het College van Bestuur (CvB) het desondanks niet noemen. “Het is wel een groot programma. Goed om te zien dat er, na een jarenlange voorbereiding, nu gebouwen opgeleverd worden.”

Gedateerd
Nederlof is verantwoordelijk voor de sturing op het huisvestingsprogramma. Dat is er volgens hem gekomen omdat studenten en docenten een moderne onderwijsomgeving verlangen. Anderzijds zijn de gebouwen - hij wil niet zeggen ‘op’ - maar wel ‘gedateerd’.

“We hebben de afgelopen vijftien jaar verbouwingen gedaan, vaak tijdens vakantieperiodes. ‘Zomerprojecten’ noemen we die. Maar een aantal gebouwen is nu zo verouderd, dat het niet meer geschikt is voor onze visie op modern onderwijs en de verbinding die we vanuit de gebouwen met de omgeving willen maken.”

Nederlof zal die visie tijdens het gesprek enkele malen onderstrepen: onderwijs, praktijkgericht onderzoek en aansluiting bij het werkveld. Die moeten voor de langere termijn worden gefaciliteerd. Met het oog hierop is sinds 2014 bekeken waar ‘gebouwelijk’ forse ingrepen noodzakelijk zijn.

Geen bedragen
Duidelijk is dat daarmee tientallen miljoen euro’s gemoeid zijn, maar de bestuurder weigert bedragen te noemen. “Die gaan een eigen leven leiden. Wel is afgesproken dat we niet meer dan 12 procent van ons budget inzetten voor huisvesting. Dat is bescheiden en acceptabel. We geven daarmee ook zeker niet meer uit aan huisvesting dan andere instellingen.”

Opvallend is dat die panden enkel op de campussen in Eindhoven en Tilburg staan. ‘Venlo’ zit niet in het huisvestingsprogramma, beaamt Nederlof. “Wel kijken we daar met het management naar een verbetering van de International Business School. Die zit in een vrij klassiek ingedeeld gebouw. Dat zou een zomerproject kunnen worden. Maar we gaan het niet afbreken.”

Kunstlicht
Dat gaat wel gebeuren met ‘R1’ op de Eindhovense campus Rachelsmolen. Een kolossaal en naar binnen gericht gebouw, waar daglicht het aflegt tegen kunstlicht. Wie wel naar buiten kan kijken, ziet vooral geparkeerd ‘blik’.

Senior docent Michèl van Eekhout van Fontys Hogeschool ICT kijkt ook daarom uit naar de verhuizing naar R10, dat even verderop wordt gebouwd. Hierin zullen veel meer open ruimtes komen. “Open betekent ook transparant. Het gebouw is voor een groot deel van glas, waardoor veel natuurlijk licht naar binnen kan.”

Maar open staat wat hem betreft met name voor de Open Innovation Labs (OILs), waarvan er dertien komen in R10. De grootste biedt plaats aan maximaal 150 studenten en zeven, liefst multidisciplinaire, docenten. Afhankelijk van het type onderwijs heeft een OIL een instructieruimte.

“Veel nieuwe leermethodes zijn erop gebaseerd dat studenten zelf de regie voeren over hun leerproces. Daarnaast kunnen ze in zo’n omgeving veel van elkaar en van elkaars producten leren”, voorspelt Van Eekhout. _{^{(Lees verder onder het kader.)}}

Flexibel
Hij heeft deelgenomen aan sessies om het gebouw vorm te geven en in te delen. Zoals de teamruimtes, waarin straks zo’n tien mensen terechtkunnen. Flexibiliteit staat centraal, aldus de docent: “Er zitten bijvoorbeeld in hoogte verstelbare bureaus in, zodat je ook staand kunt werken. Verder heb je niet meer je eigen plek; het team heeft z’n eigen plek.”

CvB-lid Nederlof spreekt van een ‘innovatief concept’: “Als het gaat werken zoals het instituut dat ziet, dan hebben we met elkaar echt iets hartstikke moois neergezet.” Hij is dan ook zeer benieuwd hoe het in de praktijk uitpakt. Volgens Van Eekhout zit juist daar het grootste zorgpunt: kan R10 een thuisgevoel bieden?

“Het moet geen universeel gebouw worden, maar onderwijs en ICT uitstralen. Wij moeten ons dat gebouw eigen maken en dat zal wel een paar maanden duren. Het interieur zal er, denk ik, een half jaar na de opening ook iets anders uitzien.”

Afweging
Nieuwbouw wordt dus mede vormgegeven met het oog op veranderend onderwijs; geen fijne boodschap voor de Fontys-instellingen die nog jarenlang in hun huidige gebouw moeten zitten.

Die afweging is volgens Nederlof echter heel secuur gemaakt. “Neem het Mollergebouw (P1, red.) op Stappegoor in Tilburg. Dat zit niet in het programma, maar voldoet gewoon. Wij kunnen daar modern onderwijs in geven. Dus het is niet zo dat de rest van Fontys onderbedeeld is. Natuurlijk zijn er altijd wensen bij gebruikers, maar dan heb je het over veel kleinere ingrepen. Daar is ook ruimte voor in de begroting.” [Tim Durlinger]