Zichtbaarheid medezeggenschap kan beter

Waarom gaan zo weinig studenten stemmen voor de medezeggenschap aan hun universiteit of hogeschool? Misschien helpt een landelijke verkiezingsweek, oppert D66. Enrico Bosters, voorzitter van de centrale medezeggenschap bij Fontys, ziet er wel iets in.

Plan alle medezeggenschapsverkiezingen in één week, zodat studenten aan alle instellingen “wat meer meekrijgen van hoe de democratie aan hun instelling werkt”. Een interessante gedachte, zei onderwijsminister Robbert Dijkgraaf deze week in een debat met de Tweede Kamer. “Dit jaar heb ik ook een soort minicampagne gelanceerd”, antwoordt hij. Dat deed hij aan de start van een periode met veel verkiezingen, samen met studenten, koepelverenigingen en medezeggenschapsraden. “Dat is goed opgepakt door de media en dat smaakt wel naar meer.”

Lage opkomst
Waar gaat het geld naartoe, zijn er stilteruimtes nodig, wat zijn de openingstijden van de bibliotheek? Studenten en docenten mogen over veel kwesties meebeslissen, of op zijn minst meedenken. Dat gebeurt in allerlei raden en commissies, op het niveau van de opleiding, instituut (IMR's) en de hele instelling (centrale medezeggenschapsraad of cmr) en daar zijn elk jaar verkiezingen voor. 

Maar wie gaat er stemmen? De opkomst tijdens de verkiezingen brokkelt al jaren af bij universiteiten en hogescholen. Fontys behoort daarbij tot de absolute achterhoede van alle instellingen. De laatste jaren brengt slechts twee (!) procent van alle studenten een stem uit als het om de cmr gaat. 

Achtereenvolgende voorzitters van de cmr erkennen weliswaar dat die opkomst niet best is, maar stellen toch telkens dat het allemaal rooskleuriger is dan dit cijfer doet vermoeden. Zo ook Enrico Bosters. Als student was hij eerst lid van een opleidingscommissie, vervolgens van de studentenfractie in de cmr, en nu dus voorzitter van de cmr. 

Hij stelt dat het afgelopen jaar de zichtbaarheid en bekendheid van de cmr wel degelijk groter is geworden. Dat baseert hij op de goede opkomst bij themadagen als BAS en de eindejaarsviering, de goede contacten met de IMR's, en op het feit dat er altijd wel genoeg studenten zijn die zich kandidaat stellen.

Ook wijst hij op de uitstekende voorzieningen bij Fontys dat als een van de weinige instellingen een Centrum voor Medezeggenschap heeft, de trainingen die aangeboden worden en de in zijn ogen prima financiële vergoedingen die studenten ontvangen voor hun medezeggenschapsactiviteiten.   

Dat zijn echter allemaal zaken die vooral te maken hebben met de studenten die de weg wel weten te vinden naar medezeggenschap en zich daar actief mee bezig houden. Maar niet met de betrokkenheid van niet-actieve studenten en waarom die zo weinig bereid zijn een stem uit te brengen. En hoe dat beter kan. 

“Ja, dat is wel zo. Toch zijn ook daarin wel stappen gezet. Zo hebben we een Insta-account waar we inmiddels ruim 500 volgers hebben. Dat is misschien niet veel op 44.000 studenten, maar het draagt wel bij aan de zichtbaarheid.”

“Maar ik geef toe: het kan beter. De communicatie is wel een probleem. Hoe bereik je de studenten, je achterban? We gaan al vaak naar de instituten toe, naar de IMR's. Maar iedereen heeft het zo druk met vergaderen en dat soort bijeenkomsten, dat de communicatie vaak blijft liggen. Dat is wel een dingetje.”

In dat opzicht vindt Bosters het voorstel van D66 om alle verkiezingen landelijk in één week te laten plaatsvinden nog niet zo'n gek idee. “Ook dat helpt als het gaat om de zichtbaarheid en daarmee ook het verbeteren van de opkomst bij verkiezingen.” 

Beperkt
Al zal er daarnaast meer moeten gebeuren, anders blijft het - zoals nu - toch weer bij een zichtbaarheid die zich beperkt tot de verkiezingsperiodes. Dat stelt bijvoorbeeld ook Rien Wijnhoven van LOVUM, de vereniging van universitaire medezeggenschapsraden. Hij voorspelt dat zo'n ‘nationale week’ weinig oplost als er verder niets verandert. "Die minicampagne van de minister heeft bijvoorbeeld niet tot een hogere opkomst geleid, ondanks alle media-aandacht. “Op sommige plaatsen is de opkomst gehalveerd, elders is er misschien een paar procent bijgekomen.”

De raden en commissies moeten zichtbaarder worden, meent hij. “Daar mankeert het echt aan." Wat staat er op de agenda’s, waar raakt het de belangen van studenten en docenten? Wat is de uitkomst? Dat moeten we laten zien en uitleggen. Zelfs studenten en medewerkers die bijvoorbeeld bij een vakbond betrokken zijn weten soms amper wat de medezeggenschap formeel kan en mag.”

Het diepere probleem is volgens hem dat de medezeggenschap van de instellingen weinig steun in de rug krijgt. De kandidaten kunnen ook meestal geen gebruik maken van de deskundigheid binnen de instelling. Wijnhoven: “Die verkiezingen staan meestal niet eens prominent op de website. Je moet drie keer doorklikken voordat je ergens informatie vindt. Het zou bijvoorbeeld fijn zijn als ze wat hulp kregen van de dienst marketing en communicatie.” [Jan Ligthart/HOP]