Waarom landt nieuwe technologie zo traag in het onderwijs?

Fontys-docent Erdinç Saçan is ervan overtuigd dat technologie bijdraagt aan onderwijsinnovatie en -verbetering. Maar hoe krijg je dat tussen de oren in een sector die als behoudend te boek staat? In deze opiniebijdrage breekt hij een lans voor nieuwe producten die het onderwijs effectiever, maar vooral ook leuker maken.

Techniek is in alle facetten van ons leven aanwezig. Thuis, op straat, op het werk en ook in het onderwijs. Hoewel technologische mogelijkheden de laatste jaren een enorme vlucht genomen hebben, is dit niet pas iets van de 21ste eeuw. Dromen, gedachten en visies over de impact van technologie in onderwijs, vonden al ingang in het begin van de 20ste eeuw. Zo had Edison hoge verwachtingen van de impact van film. Zijn voorspelling dat die studieboeken zou gaan vervangen, kwam echter niet uit.

De revolutie die Edison voor ogen had, is toch wat uitgebleven. Maar waarom heeft het zo lang geduurd voordat er enige verandering kwam binnen onderwijsland?

Natuurlijk zijn er docenten, instituten en scholen die al langer werken met technologie binnen het onderwijs. Maar de overgrote meerderheid leek een pandemie nodig te hebben om - al dan niet enthousiast - te gaan verkennen hoe technologische mogelijkheden kunnen bijdragen aan onderwijsinnovatie en -verbetering.

We kunnen er uiteraard over discussiëren of een online les via bijvoorbeeld MS Teams al dan niet een ‘technologische vooruitgang’ is. Er zijn immers wel spannendere technologieën die meer tot de verbeelding spreken, zoals VR (virtual reality), AR (augmented reality), robotica en AI (artificial intelligence). Ook deze zetten aan tot dromen over en toekomstvisies ontwikkelen voor het onderwijs.

Het onderwijs is een behoudend veld. Neem de introductie van de rekenliniaal. Reflex vanuit het onderwijs: dadelijk kunnen ze niet meer rekenen. De calculator komt eind jaren 70. Reflex: dadelijk kunnen ze niet meer rekenen. De portable ICT komt, reflex ... De paradox is echter dat met al die hulpmiddelen veel meer bereikt wordt en meer op begrip gestuurd kan worden.

Technologie kan het onderwijs beïnvloeden, maar er is ook ruimte nodig in het onderwijslandschap om daar zowel gedegen als creatief over te kunnen nadenken.

Dat werd goed begrepen door Fontys Hogeschool ICT, die in september 2020 is gestart met een nieuwe minor: EdTech (Educational Technology). De minor beoogt een succesvolle verweving van technologie en onderwijs.

Ik weet, dit is preken voor eigen parochie, maar volgens mij ben je na deze minor als student voorbereid op de uitdagingen van de steeds veranderende wereld van door technologie ondersteund leren, onderwijzen en trainen.

Meer startups
Er worden wereldwijd miljarden geïnvesteerd in EdTech-bedrijven. Leveranciers en startups bieden prachtige producten, maar lang niet altijd bieden ze waar het hoger onderwijs behoefte aan heeft. Kunnen ‘doetanks’ helpen om meer gebruik te maken van de innovatiekracht van EdTech-bedrijven? Hoe kunnen we optimale randvoorwaarden creëren en faciliteiten beschikbaar stellen voor instellingen en bedrijven om gezamenlijk te experimenteren?

De doelstelling van de EdTech-zone is zorgen voor (infrastructurele) randvoorwaarden voor het samenwerken met leveranciers en startups, zodat instellingen de innovatiekracht van EdTech-bedrijven beter kunnen benutten. Belangrijk aandachtspunt is het mogelijk maken dat er meer startups in EdTech beginnen, om zo te komen tot een rijker veld voor onderwijs.

We hebben studenten van de minor gevraagd naar hun gedachtegang over EdTech:

'Wij zijn veel verder en hebben behoefte aan vernieuwing, maar de docenten houden zich vaak vast aan de oude, veilige manier van lesgeven. Tijdens de online lessen hebben velen al gemerkt dat de verhouding niet meer klopt: leerlingen en studenten zijn veel verder op technologisch gebied dan de meeste docenten. Terwijl docenten worstelen met hoe Microsoft Teams of Zoom werkt, weten de leerlingen al hoe ze de docent kunnen muten tijdens de online les.

Naar mijn mening is het van belang om in deze veranderende wereld mee te gaan met de nieuwe technologische ontwikkelingen: de studenten zullen later moeten beschikken over digitale skills, omdat de meeste bedrijven hiernaar vragen. Sterker nog: de digitale vaardigheden worden een onderdeel van de meeste beroepen, dat zien we nu al.' (Aleyna Kartal)

Multidisciplinair
Studenten krijgen in deze minor ruimte om in een multidisciplinair team na te denken over creatieve en vernieuwende onderwijsconcepten waarin technologie een belangrijke rol speelt. Een student kwam met het volgende idee:

'Voor de minor EdTech ga ik kinderen van groep 3 tot en met 5 leren over het begrip concentratie en wat dat kan betekenen voor een kind. In een te luide/drukke klas kunnen sommige kinderen niet presteren. Om dit te verbeteren ga ik gebruik maken van een hologram. Dat slaapt wanneer de klas rustig is, maar wanneer het te druk en dus ook luider wordt in de klas wordt het karakter wakker en nogal hysterisch.

Met als doel om de kinderen weer rustiger te laten worden zodat het karakter ook weer rustig wordt. Vervolgens kan het gesprek in de klas volgen over dit onderwerp. Zeker in deze tijd met juist meer prikkels door verschillende technologieën is het nodig om het de kinderen aan te leren en te praten over concentratie." (Naomi Mols)

Ook heel wat andere studenten presenteerden interessante ideeën; concepten die in de minor EdTech de kans krijgen om door te groeien tot prototypes, en die mogelijk zelfs aan de wieg staan van nieuwe startups.

Makkelijker, leuker, effectiever
Naast deze minor zijn er nog andere initiatieven die techniek op de juiste manier willen inzetten om onderwijs makkelijker, leuker en effectiever te maken.

Met het ROC Tilburg werken we hieraan binnen MindLabs. Het doel is om verder te experimenteren met het toepassen van VR, AR, serious games, avatars en robots als instrumentarium in het onderwijs. Wat zij daardoor ontdekken en leren wordt gebruikt om nieuwe producten te maken waar het onderwijs effectiever en vooral ook leuker van wordt.

Door projecten en experimenten te realiseren in samenwerking met andere kennisinstellingen en bedrijven, willen we het onderwijs en onze collega’s inspireren en tot de verbeelding spreken.

_{Erdinç Saçan is senior lecturer bij Fontys Hogeschool ICT in Eindhoven. Wie ook kansen ziet om het onderwijs te verrijken en verbeteren door het slim inzetten van (nieuwe) technologie, kan zich bij hem melden.}