Eindhoven,
15
september
2017
|
11:05
Europe/Amsterdam

Verborgen juweeltjes in mediatheek Tilburg

Fontys heeft boekenschat in huis van ruim een ton

“De mediatheek van de Fontys Lerarenopleiding in Tilburg beheert een collectie oude boeken ter waarde van zeker 100.000 euro. Jammer dat daarmee zo weinig gebeurt.” Aldus Bas Jongenelen, docent Nederlands aan de lerarenopleiding.

Net als vorig jaar toog Jongenelen deze week naar de mediatheek in Gebouw P1. “Dit keer kregen mijn masterstudenten een rondleiding door de collectie oude boeken. Een jaar terug heb ik hetzelfde gedaan met een groepje van de bacheloropleiding.” Zo’n rondleiding is niet alleen ‘voor de leuk’. De Tilburgse mediatheek mag bogen op een paar heuse topstukken.

Kamertje
De bijzondere boeken komen uit het bezit van de voormalige Katholieke Leergangen in Tilburg. “Die hadden een uitgesproken Rooms-Katholieke identiteit," zegt Jongenelen. "Ik vermoed dat veel van deze boeken oorspronkelijk deel uitmaakten van kloosterbibliotheken.” Hij schat de totale waarde van de collectie op meer dan 100.000 euro. “De meeste titels dateren van vóór 1800 en zijn in goede staat.” Dat blijft ook zo: alle bijzondere boeken bevinden zich in een aparte ruimte die op de juiste manier wordt verduisterd en gestookt. “Er wordt goed voor ze gezorgd. Dat is het punt niet. Het is alleen jammer dat deze schatten voor bijna iedereen verborgen blijven.”

Blijde Inkomst
Zelf wordt Jongenelen, die werkt aan een proefschrift over zestiende-eeuwse humor, het meest blij van een puntgaaf exemplaar van de Spelen van Sinne door Willem Silvius. “In 1561 komen meer dan duizend leden van Brabantse Rederijkerskamers samen in Antwerpen. Daar nemen ze het tegen elkaar op in de finale van een voordrachtswedstrijd die dan al bijna vijftig jaar duurt. De zinnespelen die daar te zien zijn worden een jaar later verzameld en gedrukt. De waarde van dit werk is sowieso 5000 euro.”

Maar dit is bepaald niet het enige bijzondere nummer in de bibliotheekcatalogus. “Het oudste boek dateert uit 1492. Handschriften ontbreken in de verzameling, maar dit is een zogenaamde wiegedruk, één van de eerste gedrukte boeken. Het is een Latijnse tekst die ik niet direct kan thuisbrengen. Voorin staat paus Alexander VI vermeld met naam en toenaam, dus misschien is het een bul of encycliek.” Verder is er een verslag van het bezoek van de Spaanse koning Filips II aan Antwerpen uit 1549, de zogenaamde Blijde Inkomst. “En niet te vergeten een werkelijk schitterende uitgave van het verzameld werk van Jacob Cats uit 1700. De digitale catalogus Worldcat vermeldt alle exemplaren die van dit werk bekend zijn. Tilburg ontbreekt daar. Dan denk ik: de wereld heeft er dus zo maar weer een prachtboek bij.”

Zichtbaarder en toegankelijker
De docent Nederlands ziet daarom graag dat de boeken beter ontsloten worden. “Het gaat om een paar honderd titels. Met catalogiseren ben je dan wel even bezig, omdat je ook allerlei verwijzingen moet meenemen. Maar hiermee doe je veel literatuurwetenschappers een enorm plezier.” Inclusief Jongenelen zelf. “De Spelen van Sinne is één van de boeken die centraal staan in mijn proefschrift. Had ik maar geweten dat mijn werkgever ook een exemplaar in huis heeft. Had me veel tijd bespaard.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]

 

Bas Jongenelen grasduint in een van de mediatheek-juweeltjes. Met blote handen? “Zeker. Het is absoluut verboden om met handschoenen aan in oude boeken te bladeren. Je hebt dan minder gevoel in je vingers. Daardoor kan het papier sneller beschadigen. Die handschoenen zijn geïntroduceerd door Boudewijn ‘Aanstellerij’ Büch. Ziet er mooi uit op tv, maar verder is het onzin. Zorg gewoon dat je handen schoon zijn. Dat is het voornaamste.”  [Foto's: Bagiyo van der Leemputte]