Teun vond zijn passie bij Fontys en vertrekt met volle prijzenkast

Nog even, en Fontys’ spraakmakendste student is alumnus. Teun Toebes ‒ hij rondt zijn opleiding Verpleegkunde af met een ‘magna cum laude’ voor zijn afstudeerscriptie ‒ kijkt terug én vooruit: “Mooi als Fontys nu eens écht groter gaat denken. Buiten de bestaande kaders dus.”

“De Brabander van het Jaar verhuist naar Utrecht”, meldt Teun (21) aan het begin van het gesprek. Het is slechts één van de vijf titels die hij in 2019 in de wacht sleept, naast bijvoorbeeld de gerenommeerde George Maduro Prijs voor het beste ‘wereldverbeterende’ idee.

Allemaal lof voor zijn stichting sTeun en toeverlaat, waarmee hij mensen met dementie geluksmomenten bezorgt en pleit voor meer menselijkheid in de zorg. Sinds kort maakt hij bovendien deel uit van het landelijke Break-Out Team, dat brainstormt over hoe onze samenleving er post-corona moet uitzien.

Ethiek
Teun begint na de zomer met de premaster Humanistiek aan Universiteit Utrecht. “Ik wil me graag nóg meer verdiepen in de mens.” Daarnaast gaat hij door met zijn stichting en blijft hij verbonden met ‘de vloer’ als deeltijd-zorgmedewerker in een verpleeghuis.

Staat zo’n theoretische studie niet mijlenver af van de zorgpraktijk? “Er is juist een sterke link omdat Humanistiek vanuit meerdere invalshoeken ingaat op ethische dilemma’s.”

Volgens hem waren die niet eerder zo zichtbaar als nu in de coronacrisis. “Neem het hartverscheurende bezoekverbod- daarover kun je zo veel zeggen.”

Hij vindt de primaire keuze voor infectiepreventie, de kern van het beleid, aan de ene kant te begrijpen. “Maar evengoed kun je stellen dat die focus te eenzijdig is, en onvoldoende rekening houdt met mensen met dementie. In de laatste levensfase draait het voor hen óók om het zien van een glimlach en het horen van een herkenbare stem die niet dof klinkt doordat er een lap stof in de weg zit.”

Afstudeeronderzoek
Wat blijft er hangen van zijn tijd bij Fontys? “De relatie met mijn studieloopbaanbegeleider (SLB’er) en mijn afstudeerbegeleider was bijzonder prettig. Informeel contact werkt goed bij mij. Dan neem ik tenminste aan dat ik iets moet doen, al is het maar voor de vorm.”

Zijn afstudeeronderzoek gaat over de wederkerigheid onder collega’s in het verpleeghuis. Daarbij staat bijvoorbeeld de vraag centraal welke de essentiële kenmerken zijn van mensen in zorgteams, en hoe hun directe collega’s die zien. Hoewel Teun zijn scriptie dus ‘magna cum laude’ afsluit, begon hij eraan met gemengde gevoelens.

Het oorspronkelijke plan ‒ een landelijk verpleeghuisonderzoek begeleid door Carin Gaemers (bekend als mede-initiatienemer van het manifest Scherp op Ouderenzorg, over noodzakelijke veranderingen in die sector) ‒ zag hij afketsen.

“De opleiding Verpleegkunde vond de opzet te ambitieus, en niet passen binnen de afstudeerkaders. Jammer, want uiteindelijk kom je dan weer uit bij iets voorspelbaars: precies het onderzoek dat je stage-aanbieder wil. Bovendien ben je dan vaak bezig met trend-onderwerpen, die andere afstudeerders ook al oppakken.”

Nek uitsteken
Volgens Teun zou Fontys studenten die hun nek uit steken, en komen met eigen creatieve ideeën, meer moeten koesteren. “Het contact met de docenten is altijd prettig, maar het onderwijs zelf en vooral de normering blijft tamelijk traditioneel.”

Die behoudzucht ervoer Teun ook al, toen hij eerder in de opleiding een bedrijfsplan pitchte voor de Ondernemersregeling van Fontys. “Toen kreeg ik als feedback dat mijn resultaat niet in geld was uit te drukken. Ook dat vind ik een achterhaald idee.”

Er zit dus kennelijk toch een grens aan het Fontys-motto ‘Denk Groter’. “Misschien wordt daarmee bedoeld: Denk Groter tot aan de grens van het kader… Maar nogmaals: aan de docenten ligt het niet. Ik heb veel plezier gehad in de lessen en het onderlinge contact altijd ervaren als gelijkwaardig.”

Circus
Wat wil hij de nieuwe lichting eerstejaars van augustus 2020 meegeven? Lachend: “Dat wordt dan: Denk Groter tot voorbij de grens van de kaders’. Met andere woorden: kijk ook buiten het curriculum naar wat je zelf leuk en belangrijk vindt. Ik vind het altijd doodzonde als een student redeneert: dat ga ik niet doen, want dat verwacht school niet van mij.”

Hij is Fontys dankbaar vanwege die ene verplichte verpleeghuisstage, waarbij de kiem is gelegd voor de dingen die hij nu doet. “Een passie voor het contact met mensen met dementie, en hun fascinerende kijk op de wereld.”

In hun beleving ben je niet steeds diezelfde zorgverlener, maar krijg je elke dag een andere rol. “Als ik een rood-zwart gestreepte broek draag, vragen ze of ik in het circus werk. En als ik dan op mijn handen ga staan, gebeurt er meteen iets. In het contact met hen kun je super creatief zijn.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]

Hieronder een recente productie van Teun over een vrouw die op jonge leeftijd de ziekte van Alzheimer heeft gekregen. Bekijk ook andere filmpjes op zijn website.