Terugblik op een krankzinnig coronajaar

Corona zette het afgelopen jaar de wereld op z’n kop. Ook het onderwijs werd hard getroffen. De campus werd een woestijn: geen leven te bekennen. Door de beperkingen en lockdowns werden thuiswerken en thuisonderwijs de norm. Hoe kijken Fontys-medewerkers hierop terug en wat verwachten ze van het komende jaar?

Voor Arno Rijnders was het afgelopen jaar bijzonder in meerdere opzichten. De docent aan de lerarenopleiding Natuurkunde in Tilburg werd in december genomineerd voor de titel Docent van het Jaar. Volgens hem een hele mooie opsteker in een moeilijke periode.

“De nominatie kwam van de studenten zelf, dat maakte het voor mij extra bijzonder. Zij hadden een hele mooie motivatiebrief geschreven waarom ik de titel verdiende. Dat heeft indruk op mij gemaakt. Dat ik uiteindelijk ook nog werd verkozen was voor mij de kers op de taart.”

Heel druk jaar
Toch zal Rijnders als hij over tien jaar terugkijkt op het studiejaar 20/21 waarschijnlijk vooral terugdenken aan het vele thuiswerken. Dat was voor hem in het begin behoorlijk wennen.
“Het was een heel druk jaar, druk qua uren en druk in het hoofd. Maar we hebben onszelf het online-onderwijs in recordtempo eigen gemaakt. Dat is ons wonderwel heel aardig gelukt.” [Tekst loopt door onder foto's]

Volgens Rijnders hebben de mensen in het onderwijs het afgelopen jaar heel veel geleerd en moeten veel van die lessen ook komend jaar in praktijk gebracht worden. “We zullen voor een groot deel teruggaan naar het oude normaal, maar we zullen het hybride onderwijs ook voor een deel moeten handhaven en de sterke kanten ervan benutten.”

Lessen opnemen
Op de campus in Tilburg komen in alle lokalen camera’s te hangen. “Daarmee kunnen we lessen opnemen zodat deze elders of eventueel later gevolgd kunnen worden. Dat is ideaal voor de studenten en vergroot de flexibiliteit van het onderwijs.”

Zelf werd Rijnders niet ziek het afgelopen jaar en ook zijn studenten bleven gespaard. “Ik vind het verbazingwekkend hoeveel studenten het goed hebben volgehouden. Het percentage uitval ligt niet hoger dan andere jaren, misschien zelfs iets lager. Daar moet ik ze een groot compliment voor maken.”

Als studiebegeleider zag Rijnders wel dat de meer kwetsbare studenten het moeilijk hadden. “Gelukkig had iedereen binnen Fontys hier oog voor en waren er altijd mogelijkheden om toch op locatie te studeren. Dat heeft wel verschil gemaakt.”

Negen dagen op bed
Wie wel getroffen werd door corona was Nieke van Vugt-Oelen, secretaresse bij de lerarenopleiding in Tilburg en onderwijsassistente bij de KOP-opleiding, een eenjarige voltijdopleiding. “Ik heb er in mei flink last van gehad en heb negen dagen op bed gelegen.”

Sinds begin juni is ze langzaam weer opgestart, maar dat gaat met kleine stapjes. “Ik moet duidelijk nog conditie opbouwen en kan me nog niet heel lang concentreren. Ik werk nu twee uurtjes in de ochtend en dan ‘s middags nog even.”

Van Vugt-Oelen heeft het vele thuiswerken wel als positief ervaren. “Ik ben verrast hoe fijn ik het vind om thuis te werken. Dat had ik helemaal niet verwacht. Ik kan mij thuis veel beter focussen op mijn werk en krijg daardoor meer gedaan. Maar mijn functie is natuurlijk ook prima vanuit huis te doen, voor veel collega’s is dat toch anders.”

Wel mist ze de sociale contacten op de campus. “Ik heb als secretaresse in Tilburg een heel zichtbare functie. Ik ben in zekere zin de oren en ogen van de opleiding en had altijd een goed beeld van hoe het met iedereen gaat. Dat mis ik nu wel een beetje. In die zin kijk ik uit naar volgend jaar.”

Voordelen van thuiswerken
Aukje Schurer-Monaten, beleidsmedewerker kwaliteit aan Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek in Venlo, ziet vooral de voordelen van het thuiswerken. “Het scheelt een hoop reistijd en een aantal overleggen is efficiënter geworden. Al is een dag lang online overleggen wel heel vermoeiend.”

Voor Schurer-Monaten was de omschakeling naar thuiswerken best heftig. “We werden er opeens mee geconfronteerd en moesten heel snel schakelen. Maar achteraf gezien ging is het goed verlopen. We hebben met z’n allen snel de knop omgezet, zowel qua werk als in de privé-situatie met kleine kinderen.”

Veel prikkels op campus
De eerste teamdag op de campus heeft ze inmiddels achter de rug. “Vooral leuk om mijn collega’s weer in levende lijven te zien, maar het vraagt ook een andere energie en dat is weer even wennen.”

Ze hoopt dan ook dat ze komend jaar zowel op de campus als thuis kan werken. “Een goede mix van die twee heeft mijn voorkeur. Keuzevrijheid in wat de beste plek is om je taken uit te voeren vind ik belangrijk, de thuiswerkregeling van Fontys is daarbij heel welkom.”

Fysiek niet goed van
"Zo'n drie weken in de totale lock-down, eerder dit jaar, werd ik er mentaal en zelfs fysiek niet goed van. MIjn lijf ging protesteren. Al die weken de hele dag thuis achter dat scherm. Ik was zó blij dat de gebouwen weer open gingen, ik kon wel janken."

Voor ICT-docent Eric Slaats was het pittig, dit coronajaar.  "In de lockdown ben ik extreem veel gaan hardlopen. Waar ik dan weer een overbelaste achillespees aan overhield." En ondertussen werd het werk steeds minder leuk. "Ik moet mensen om me heen hebben. Alle dingen die je normaal even tussendoor doet of regelt, werden nu ineens officiële afspraken. Mijn agenda liep over."

Moeilijk af te lezen
"Sommige studenten had ik nog nooit in levende lijve gezien. Bij ouderejaars, Delta-studenten en collega's is dat geen probleem, die ken je al. Maar bij die nieuwe studenten, herkende ik soms de secundaire signalen niet. Ik kon ze niet lezen. Zo was er een student die telkens zei dat het prima ging. Later bleek dat hij ondertussen een fulltime baan had en geen klap voor zijn opleiding had gedaan."

Het gebrek aan fysiek contact werd Slaats zo gortig, dat hij bij bedrijven ging kijken of er daar wel mensen op kantoor werkten. Zodat hij daar bij kon aanschuiven. "Maar niemand werkte op kantoor. Als dat wel was geweest en ze hadden me een baan aangeboden, dan was ik er nog op ingegaan ook."

"Het ergste is dat je mensen gewoon niet zo goed kunt helpen als je op afstand werkt. Toen de gebouwen weer open gingen, was ik er als de kippen bij. En je voelt gewoon het verschil: er is meteen zo veel meer energie bij iedereen. Heerlijk." [Ivo van der Hoeven/Jan Ligthart]