Terug naar de natuur op het pabo-vergroeningskamp
De zintuigen prikkelen of boren naar bodemlagen- zowel voor pabostudenten als basisschoolleerlingen is het wennen. Maar het enthousiasme in een zonovergoten herfstbos stijgt met de minuut. “Lesgeven blijft te vaak tussen vier muren”, zegt docent Vincent Hoeks van Fontys Hogeschool Kind en Educatie in Eindhoven.
“Op sommige basisscholen brengen de leerlingen de helft van hun tijd buiten door”, zegt Hoeks. “Maar dat zijn er nog te weinig. Ook in ons eigen FHKE-curriculum moeten we kijken hoe we dingen van binnen naar buiten brengen. Leren werkt buiten het klaslokaal even goed of zelfs beter.”
Plezier én leeropbrengst
Techniek en Natuurdocent Huub van der Haagen legt uit wat er gebeurt op het driedaagse vergroeningskamp in Mariahout: “Op maandag krijgen onze tweedejaars input over het omliggende boslandschap van onder meer IVN-experts. Aan de hand daarvan bereiden ze groepsgewijs ‘doelessen’ voor, die ze in de twee daaropvolgende dagen in de praktijk brengen met basisschoolleerlingen.” Belangrijk doel is om studenten kennis te laten maken met buitenwerk, zodat zij later met hun eigen klassen de natuur blijven opzoeken.
De activiteiten leiden niet tot een formele beoordeling, maar wel leggen de studenten bijvoorbeeld een link met het portfolio dat ze tijdens hun opleiding opbouwen. “Daarin tonen studenten aan dat ze een reeks vaste leercompetenties of ‘kritische handelingen’ voldoende beheersen”, vertelt Van der Haagen. “Voorbeelden van zulke competenties zijn ‘samenwerken met de omgeving’ en ‘omgaan met onverwachte situaties’. Die laatste doen zich dinsdag volop voor als de kikker- en paddenpopulatie in dit slootrijke bosperceel de lesactiviteit weet te verstoren.
Lieveheersbeestjes
Ook de groep van Thijs van Weert, leerkracht in groep 7 van basisschool De Harlekijn in Son, wordt losgelaten in het bos. “We proberen met onze leerlingen zo veel mogelijk buitenactiviteiten te doen. Toch ontbreekt het in de praktijk vaak aan tijd. En evengoed blijven er kinderen die helemaal nooit in een bos komen.”
Leerkracht Carin – verantwoordelijk voor de allerjongsten uit groep 1 en 2 – ziet de bevlogenheid bij de kleuters: “Door activiteiten als deze krijgen ze een ander, gevarieerder beeld van de natuur. Als ik in de klas vraag om een insect te tekenen, krijg ik twintig lieveheersbeestjes. Dat er veel meer kruipers, kleuren en vormen zijn, ervaren ze hier.”
De in totaal 120 leerlingen uit groep 1 tot en met 7 gaan volledig op in het gegraaf en de imitatie van dwarrelende blaadjes. Enthousiaste leerkrachten dus. Hoewel: meester Thijs heeft toch een bedenking: “Buiten zorgt natuurlijk voor extra prikkels. Alleen zo’n busreisje al. Eerlijk gezegd denk ik dat ze straks in de klas vrij hoog in hun energieniveau zitten.”
Zintuigen gebruiken
Moniek en Kyra zijn twee van de tweedejaarsstudenten die de kinderen begeleiden. “Onze les stelt de zintuigen centraal”, zegt laatstgenoemde. “Luisteren naar diergeluiden, boomschors voelen, enzovoorts.” Ook zij merken dat het buitenleven voor sommige leerlingen even wennen is. “Ze klagen over nat gras en aarzelen bij het aanraken van boomschors. Maar evengoed zie je ze dan later heerlijk boomknuffelen.”
“Motiverend om te zien hoe enthousiast deze kinderen reageren”, zegt studente Lisa. Zelf zou ze er veel vaker op uit willen trekken met de leerlingen van haar stageschool. “Maar ja, soms krijg je te horen: Ik heb nieuwe sneakers. Mijn moeder wil niet dat ik in het speelkwartier naar buiten ga.”
Leerling Jip uit groep 7 van meester Thijs heeft die instructie niet meegekregen. Hij zit inmiddels onder het zand. “Ik vind de grondboor het leukst. En het verzamelen van verschillende kleuren zand. Je hebt droog zand en nat zand, dikke klodders en fijne korrels. Dat vind ik apart.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]