Student wil Nederlands leren, maar er zijn geen docenten

Internationale studenten zijn in toenemende mate van plan om in Nederland te blijven na hun afstuderen. Dat is mooi, want de arbeidsmarkt staat te springen om goed opgeleide professionals. Vooral in de zorg, ICT en techniek is de vraag groot. Maar het landelijke tekort aan docenten die Nederlandse taalles geven, zorgt voor problemen. Ook bij Fontys.

Internationale studenten die Nederlands als tweede taal (NT2) willen leren en daarin een diploma willen halen, lopen vast: er zijn landelijk onvoldoende docenten om deze mensen op te leiden. Dat geldt niet alleen voor internationale studenten, maar voor alle mensen die vanuit het buitenland naar Nederland komen.  

Bij diverse Fontys-opleidingen zijn er studenten die om verschillende redenen graag Nederlands willen leren terwijl ze hier studeren, constateert Anne de Bonth, programmamanager Leven Lang Ontwikkelen bij Fontys. “Een van de redenen is om na hun studie hun beroep te kunnen uitvoeren in Nederland, maar ook een gevoel van verbondenheid of van veiligheid speelt een rol.”

Chris Vriens, programmamanager Internationalisering bij Fontys Paramedische Hogeschool luidt zelfs de noodklok. “Afgestudeerde paramedici die aan de slag willen bij een Nederlandse zorgverlener moeten zich inschrijven in het beroepsregister (BIG). Daarvoor hebben internationals een NT2-diploma nodig. Vanwege het tekort aan docenten is het voor hen op dit moment onmogelijk om een NT2-opleiding te volgen.”

Sommige afgestudeerden verlaten om die reden alsnog ons land. “Dat is jammer, want er is een grote behoefte aan deze mensen”, zegt Vriens. “Fontys wil graag aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid voldoen om voldoende professionals op te leiden die klaar zijn om in onze krappe arbeidsmarkt aan de slag te gaan, maar dat is nog niet zo makkelijk.”

Gezamenlijke verantwoordelijkheid
De programmamanager internationalisering schat in dat er per jaar honderden studenten zouden willen starten met een NT2-opleiding. Dat de verantwoordelijkheid voor het krijgen van Nederlandse taalles nu bij de studenten zelf ligt, vindt Vriens onterecht. “Er moet een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid komen om meer NT2-docenten op te leiden.”

Mariken Thomasse van Fontys Economie en Communicatie (FHEC) heeft zich bij Vriens aangesloten. “Een aantal instituten heeft een training Dutch Language & Culture opgenomen in het curriculum, waarbij studenten een zekere mate van zelfredzaamheid leren. Maar er is behoefte aan meer.”

Om die reden heeft het tweetal het idee opgevat om binnen Fontys collega’s erop attent te maken dat zij zich zouden kunnen om- of bijscholen tot NT2-docent. FLOT biedt een eenjarige post-bacheloropleiding.

Een zinvol en maatschappelijk relevant beroep, aldus Vriens en Thomasse, waarmee je een wezenlijke bijdrage kunt leveren aan de integratie en toekomst van nieuwkomers in de Nederlandse samenleving. “Ik ken verschillende mensen in mijn omgeving die zich hebben laten omscholen”, zegt Vriens. “Zij hebben nog geen dag zonder werk gezeten.”

Noodklok 
In Den Haag lijken beleidsmakers de noodklok te hebben gehoord, want komend studiejaar komen er landelijk enkele honderden opleidingsplaatsen bij, en er lijkt voldoende belangstelling te zijn om een post-bachelor te volgen aan een van de Nederlandse hogescholen en universiteiten. FLOT telt nu al zo’n 80 aanmeldingen, terwijl het instituut plaats heeft voor 36 nieuwe studenten. Wie niet bij Fontys terechtkan, kan zich aanmelden bij een andere opleider.

Toch is het tekort aan NT2-docenten niet enkel op te lossen door het werven van studenten die de tekorten moeten gaan oplossen, denkt Annette Hurkmans. Volgens de NT2-coördinator en docent aan de Fontys Lerarenopleiding in Tilburg (FLOT) is het probleem ontstaan door het voortdurend op- en afschalen van de capaciteiten in het NT2-onderwijs en ligt de oplossing bij de overheid.

“Het zou helpen als de overheid zou kiezen voor een structurele investering in een basisvoorziening voor NT2-studenten. Dan heb je het ene jaar misschien klassen met twintig studenten en het andere jaar wellicht twaalf, maar dan blijft de aanwas van nieuwe docenten op peil”, zegt ze. “Niemand kan namelijk voorspellen hoeveel nieuwkomers naar ons land komen, maar dat ze zullen blijven komen, dat lijkt me duidelijk.”

Vorige week gaf Hurkmans deze boodschap nog mee aan beleidsmakers van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW), maar erg hoopvol is zij niet. “Ze zijn heel voorzichtig en afhoudend in hun toezeggingen. Hun enige reactie was dat er geen middelen zijn voor een structurele investering in een basisvoorziening voor NT2-studenten.”

Dat zou een gemiste kans zijn, vinden voorvechters Chris Vriens en Mariken Thomasse. “Als de landelijke politiek niet wil bijdragen, dan moeten we proberen onze verantwoordelijke rol als opleider in de Brainportregio te nemen.”  [Marieke Verbiesen]