Steeds meer Fontys-studenten bepalen zelf studietempo
De eerste studenten van de experimentele, flexibele opleidingen van Fontys die in 2016 startten, zwaaien deze maanden af. De opleidingen komen voort uit een landelijk experiment voor flexibilisering van deeltijdstudies. Fontys bekijkt nu of deze vorm ook bij de voltijdopleidingen kan.
De pilots vallen onder het landelijke Experiment Leeruitkomsten. Fontys doet daaraan met 37 deeltijdopleidingen mee.
De proef maakt een student meer eigenaar van zijn studie; zelf bepalen wanneer het je uitkomt om die te volgen, waar en op welke manier je dat wilt doen 
en wanneer je de door jezelf opgedane ervaringen wilt ‘verzilveren’. Dus niet langer op voorgeschreven toetsmomenten.
Sinds 2016 lopen hiervoor pilots binnen vijf domeinen van Fontys: Economie, Educatie, Mens & Gezondheid, Technologie & Innovatie en Techniek & Logistiek. Het wordt zowel in associate degrees, bachelors als masters toegepast. Het programma loopt eind dit jaar af en wordt momenteel geëvalueerd.
Iedereen enthousiast
“Iedereen is er enthousiast over”, zegt Els van Zijl, die er als senior consultant bij de Fontys-Dienst Onderwijs en Onderzoek (O&O) nauw bij betrokken is.
Experiment Leeruitkomsten is volgens haar enigszins een verwarrende naam. Een doel ervan is dat het onderwijs flexibeler wordt en beter aansluit bij de vraag van de markt.
“Ontwikkelingen gaan snel. De arbeidsmarkt van nu is niet te vergelijken met die van tien jaar geleden.” De doelgroep, met name bestaande uit professionals die een deeltijdstudie willen volgen, kan hierop inspelen.
Ambitieus
Zoals Chanou Graat heeft gedaan. De ambitieuze 26-jarige is al afdelingshoofd bij de polikliniek oogheelkunde van het Maxima 
Medisch Centrum in Veldhoven. “Op mijn werk kwam het voor dat ik met een bepaald project, een implementatie of iets ander in aanraking kwam, dat goed paste bij wat er in de bachelorfase van mijn opleiding aan bod zou komen.”
Ze volgt de deeltijdstudie – 17 tot 24 uur per week – Management in de Zorg bij Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid (FHMG). Flexibel onderwijs is volgens Graat dé oplossing voor gedreven personen die veel ballen in de lucht willen houden, zonder overbelast te raken.
“Ik kan versnellen en vertragen wanneer het mij uitkomt. Ook kan ik zelf de volgorde van het onderwijs bepalen, bijvoorbeeld wanneer mijn werkcontext op dat moment goed aansluit bij een bepaalde onderwijsperiode.”
Graat voelt de steun van haar studiecoach en docenten bij de keuzes die ze maakt. Met hen kan ze sparren over de te volgen leerroute.
Andere mindset
Dat vraagt wel een flinke inspanning van het team, zegt Ronald de Pijper, docent bij Management in de Zorg. Zo moest het onderwijs omgeschreven worden naar ‘eenheden van leeruitkomsten’, op basis van de beroepsgebieden van studenten. “Daarmee zet je echt je opleiding op zijn kop. Het kost veel tijd voordat iedereen die andere mindset heeft.”
Dat geldt volgens De Pijper net zo goed 
voor de studenten, vaak volwassenen die op een redelijk klassieke wijze onderwijs hebben gevolgd.
“Die moeten er ook aan wennen dat ze een eigen keuze hebben in de te volgen studieroute. Ik vind dat de grootste klus van flexibel onderwijs: om daarover met elkaar in gesprek te gaan en vervolgens de juiste keuzes te maken.”
Geen studievertraging
Studente Graat, die bij Fontys eerder de bachelor Verpleegkunde afrondde, had er niet zo’n moeite mee. Ze is ervan overtuigd dat ze met een ‘rechtlijnig uitgestippelde’ leerroute allang studievertraging zou hebben opgelopen.
“Door van het klassieke onderwijs af te stappen en de student centraal te zetten, haal ik bovendien enorm veel plezier en leerrendement uit de opleiding.”
De ‘klassieke route’ zou in deze coronaperiode volgens docent De Pijper zeker tot studievertraging hebben geleid. Veel van de 153 deeltijdstudenten zijn werkzaam in de zorg- of welzijnssector. “Die moesten in deze periode hun studie op de tweede plaats zetten. Het voordeel van dit experiment is dat we daar flexibel mee om kunnen gaan.”
Mooie opbrengsten
Hoewel O&O-cunsultant Van Zijl de evaluatie van het experiment bij Fontys nog even wil afwachten, zegt ze dat deze mooie opbrengsten laat zien. “Zo hebben we geleerd om in het werkveld van buiten naar binnen te kijken en daar ons onderwijs op af te stemmen. Het komende half jaar bekijken we hoe we de opbrengsten kunnen benutten voor heel Fontys, zowel bij deeltijd als voltijd.”
Ook De Pijper gaat hiermee aan het werk. Hij is programmaleider flexibilisering bij FHMG, dat alle deeltijdopleidingen binnen het instituut gaat flexibiliseren en harmoniseren. “Als instituut worden wij een rolmodel voor andere opleidingen. Da’s de volgende klus.” [Tim Durlinger]