Samen op zoek naar hoe en wat bij onderwijsvernieuwing
Docenten en andere onderwijsmensen uit heel Nederland maakten deze week in Eindhoven met elkaar ‘nieuw onderwijs’, tijdens de derde EDEX. Educational Design Expedition – powered by Fontys groeide in drie jaar tijd uit van 60 naar 150 deelnemers en lijkt daarmee in een behoefte te voorzien.
Marlou en Maud zijn twee van die deelnemers, beiden werkzaam bij ROC Ter Aa in Helmond. Leerzame lessen leerden zij, naar eigen zeggen. Met name van de bijeenkomst met studenten van het mbo en hbo, die dinsdag was gepland.
“We merkten dat we ons programma 
veel te veel dichttimmeren”, zegt Marlou. “In onze reader is bijvoorbeeld helemaal uitgewerkt wat de student moet doen, maar zij gaven aan dat ze daar juist lui van werden, omdat ze dan zelf weinig hoefden na te denken”, vertelt Marlou.
Waan van de dag
In hun school wordt al gewerkt met moderne onderwijsvormen; studenten krijgen challenges. Maar er zijn volgens de twee docenten nog flinke stappen te maken. “In de waan van de dag kom je vaak niet aan vernieuwing toe, daarom zijn deze dagen goed”, aldus Marlou.
Dat vinden ook de mbo-docenten Xander en Koen van Curio uit West-Brabant. “Er is binnen het mbo een enorme 
wens om te vernieuwen”, aldus Xander. Ook bij hen worden al nieuwe onderwijsvormen gebruikt, maar het is nog een zoektocht naar het precieze hoe en wat.
“We willen dat de studenten zelf kunnen bepalen welke rol ze het beste in een projectgroep kunnen innemen. Maar daarvoor moeten ze inzicht hebben in waar ze staan in hun ontwikkeling”, vertelt Xander. “We kwamen erachter dat we bepaalde fasen niet benutten in het traject waarin dat mogelijk zou zijn”, aldus Koen.
Rol van coach
Weer een heel ander probleem tackelen Renée en Femke, eveneens van Curio. Zij zijn beiden werkzaam voor de opleiding Juridische Hulpverlening. Femke: “Wij werken met een maatwerkklas met daarin 40 studenten met compleet verschillende achtergronden.”
Deze diversiteit roept veel vragen op. “Ze moeten naar hetzelfde diploma, maar we willen ook ieder individu op maat bedienen. Het gesprek dat wij hadden 
met Fontys-studenten hierover hielp ons. Zij wezen ons bijvoorbeeld op de belangrijke rol van de docent, die meer coach moet zijn en dat studenten ook elkaars werk kunnen beoordelen.”
Briljante mislukkingen
De deelnemers werkten van maandag tot en met woensdag in een gebouw op het NRE-terrein in Eindhoven via de zogenoemde Design Thinking-methode – een ontwerpproces in verschillende stappen - aan al dan niet zelf ingebrachte onderwerpen.
Tussen de werksessies - basecamps - door waren er inspirerende sprekers zoals Paul Iske, hoogleraar Innovatie aan de universiteit van Maastricht en bekend van het ‘Instituut voor Briljante Mislukkingen’.
Hij stak de docenten woensdag een 
hart onder de riem met zijn betoog. “Het is niet erg om te mislukken, als het briljante mislukkingen zijn, wat betekent dat de plannen met goede intenties en inzet zijn bedacht. Van de fouten kun je leren, om het de volgende keer beter te doen.”
Terug naar huis
Op woensdag presenteerden de groepen hun plannen aan elkaar en nu wacht voor hen de volgende stap, die volgens de deelnemers wellicht de moeilijkste is: hun eigen collega’s meekrijgen en de plannen ‘passend’ maken in de overheidsregels: de urennormen, de beroepskwalificaties en budgetten.
PULSED, een groepje vernieuwers binnen Fontys, organiseerde de EDEX samen met onder meer het Summa College uit Eindhoven en verschillende andere mbo-instellingen. [Petra Merkx]