Sam heeft slaapstoornis: 'Alsof ik altijd droom'

Het gevoel hebben dat je gevangen zit. Alsof het leven aan je voorbijgaat. Dromen terwijl je wakker bent. Sam Webber, student Toegepaste Psychologie, lijdt aan het syndroom van Kleine-Levin, een zeer zeldzame slaapstoornis.

Het syndroom van Kleine-Levin (KLS) is een neurologische stoornis met een onbekende oorsprong. Het komt vooral voor bij jongeren en heeft bij iedereen andere kenmerken. Wereldwijd zijn er slechts 250.000 gevallen bekend, in de Benelux zelfs maar zestig.

Sam Webber valt daar ook onder. Bij hem ontstond het slaapprobleem op veertienjarige leeftijd. “Toen kreeg ik mijn eerste episode waarbij ik heel veel sliep en de werkelijkheid die ik ervaarde op een compleet andere manier interpreteerde”, vertelt hij. “Ik zag dingen die ik normaal ook zag, maar alles kwam heel anders binnen. Dat kan ik het beste omschrijven als een droombeleving.”

Realiteit kwijt
Tijdens een episode - Sam heeft er zeven gehad - vertoont de student verward en apathisch gedrag. Zeven tot tien dagen is het alsof hij de realiteit verliest. “Tijdens een episode slaap ik twintig uur per dag. Als ik wakker ben, heb ik het gevoel dat ik droom. Ik kan me vaak heel veel herinneren; zowel als ik wakker ben als de dromen die ik heb wanneer ik slaap. Af en toe heb ik ook lucide dromen, dat zijn dromen die je zelf kunt sturen.”

Dat maakt het fantasierijk, maar vooral ook heel vreemd. “Het is heel beangstigend. In zo'n episode ben ik over het algemeen redelijk wantrouwend en achterdochtig. Ik heb dan het gevoel dat het leven aan mij voorbijgaat terwijl ik daar geen invloed op heb. Alsof er iets misgaat. Ik verlies de controle over mijn eigen denken en doen. Ik heb ooit de vraag gekregen of ik geen psychoses heb, maar dat is niet zo. Al snap ik dat mensen die link leggen.”

Toen Sam eind zeventien was, stopten de meest heftige episodes waarbij hij vaker sliep dan wakker was. Schijnepisodes waren er toen nog wel. “Die waren eigenlijk nog veel erger, omdat ik dan continu het gevoel had alsof ik er niet bij was. Als je slaapt, ben je soms helemaal weg. Maar bij deze episodes was ik gewoon bij kennis. Een compleet bevangen gevoel.”

Verslaafd
Datzelfde jaar begon Sam met het roken van cannabis. Hij had het idee dat de softdrugs zijn slaapziekte onderdrukten en hem stabiel hielden. De klachten werden minder, maar dat resulteerde er wel in dat hij doorsloeg in het gebruik van drugs.

Sam ging van sporadisch gebruik naar veelvuldig gebruik. Een jointje per week werd een jointje per dag. Totdat het op een gegeven moment normaal voor hem was om onder invloed aan het leven deel te nemen. Studeren voor zijn opleiding Toegepaste Psychologie, waar hij in 2018 mee startte, gebeurde de eerste jaren dan ook vaak in combinatie met cannabis. “De keuze voor deze studie maakte ik om verschillende redenen. Ik wil begrijpen hoe het menselijk brein werkt. Ik wil graag andere mensen helpen.”

Machteloos
Sam heeft een paar jaar veel geblowd, maar besloot na verloop van tijd hulp te zoeken bij Yes We Can, een organisatie die jongeren met psychische problemen, verslavingen en gedragsproblemen helpt. Sinds vorig jaar is hij helemaal clean. Dat voelt als een overwinning, maar hij is er wel achter gekomen dat zijn medaille een keerzijde heeft. De slaapproblemen nemen weer toe. “Wat moet ik nou? Deze episodes wil ik niet, maar ik wil ook niet terug naar die verslaving.”

Of de problemen ooit zullen verdwijnen, weet Sam niet. Maar hij heeft wel goede hoop. Een meisje dat hij via een lotgenotengroep heeft leren kennen, is eroverheen gegroeid. Sam hoopt dat bij hem hetzelfde gebeurt. “Ze zeggen dat het vanzelf voorbij kan gaan als je de leeftijd van dertig bereikt.” [Karen Luiken]