Overgangsrituelen in ontwikkeling

De term ‘liminale fase’ is een begrip uit de antropologie. Het staat voor de fase waarbij het oude achter je ligt en het nieuwe zich nog moet ontvouwen. Een spannende tijd waarin rituelen houvast bieden. Overgangsrituelen - in iedere oude cultuur zijn ze te vinden – voor die momenten in een mensenleven die veel verandering met zich meebrengen, zoals geboorte en overlijden. En alles wat ertussen zit. Maar wat nou als juist die vertrouwde overgangsrituelen zelf in een overgang zitten?

Neem rituelen bij afscheid. Vorige week deed ik een kaart op de bus. Gewoon, zo’n papieren, in een envelop met een postzegel. Gericht aan meneer Kees bij wie ik 42 jaar geleden in de tweede klas - nu groep 4 - zat. Hij kreeg een coronaproof afscheid vanwege zijn pensionering. Ik was blij verrast. Dankzij het Whatsapp-groepje van de reünie van de zesde klas kon ik er op afstand aan bijdragen. Ik voelde me onderdeel van iets groters. Zonder corona had ik het gegarandeerd niet meegekregen.

Ook verwelkomingsrituelen krijgen opnieuw vorm. Bijvoorbeeld over een paar weken de introductie van nieuwe studenten. Voor mijn instituut HRM en Psychologie is het nog de vraag hoe we de ruim 900 verse eerstejaars die eerste dagen een warme start bezorgen. Wij weten als geen ander hoe belangrijk een goede introductie op een nieuwe plek is en hoe een ‘thuisgevoel’ bijdraagt aan groei. Zet dat maar eens om in een logistiek uit te voeren programma met minimaal anderhalve meter afstand tot elkaar. Best uitdagend!

Vooral als we dit nieuwe ritueel zich durven laten ontvouwen, gaat het ons lukken. Hoe zou jij dit aanpakken? Ik hoor het graag.

Inge van de Vorst is oprichter van De Liefdesdokter en zij is docent bij Fontys Hogeschool HRM en Psychologie en coachende vaardigheden voor docenten Fontysbreed.