Obsessie voor succes

Laatst hoorde ik het op een visie-bijeenkomst weer iemand zeggen: “We zijn geobsedeerd door succes”. Ik hoor het de laatste tijd steeds vaker.

We houden ervan als mensen dingen winnen. In je hersenen is een begeertecentrum aanwezig dat ons stuurt naar dingen die we graag willen. Door onze menselijke empathische vermogens kunnen we ook heel intens meeleven wanneer anderen bereiken wat ze heel graag willen. Zo intens dat we de begeerte bijna zelf kunnen ervaren. We kunnen helemaal meegaan in de overwinnaarsroes van een ander.

De media speelt hier actief op in. Wanneer het lijkt dat er iets te winnen valt (zoals Duncan bij het Eurovisie Songfestival) dan wordt dit breed uitgemolken in de pers. We geilen op succesverhalen. Ook op Fontys Nieuws lees je veelvuldig berichten over studenten of medewerkers die iets gewonnen of bereikt hebben. Dan kunnen we tenminste met z’n allen juichen.

Een aantal jaar geleden won de kaft van mijn boek (Basisboek Neuromarketing) de ‘kaft van het jaar’-verkiezing. Dat klinkt als heel wat, maar was in werkelijkheid een grapje van de uitgeverij tijdens de kerstborrel. De uitgeverij liet in de week voor kerst haar personeel stemmen welke boekkaft zij het mooiste vonden van alle boeken die ze dat jaar zelf hadden uitgebracht. Een slager die zijn eigen waar keurt. Natuurlijk veel meer een grap dan een daadwerkelijke prestatie.
Toen mijn boek de grap won, plaatste ik daarover een berichtje op LinkedIn. Het werd mijn meest gelikete berichtje ooit.

Veel trotser was ik op de publicatie van mijn wetenschappelijke papers dan op de kaft van mijn boek. Toch reageerde het LinkedIn-publiek misschien wel honderd keer enthousiaster op de ‘kaft van het jaar’-verkiezing dan op een wetenschappelijke publicatie in een mooi journal. Het een is een knappere prestatie, maar het ander heeft op de oppervlakte een grotere overwinnaarsroes, en daarin wil eenieder maar wat graag mee.

Door onze collectieve obsessie voor succes en winst organiseren we voor studenten allemaal challenges. Studenten kunnen scriptieprijzen winnen of prijzen voor meest innovatieve ontwerp of beste elevator pitch. Van deze challenges gaat een enorme motiverende kracht uit. Toch hebben ze ook een keerzijde: ze wakkeren onze obsessie voor succes verder aan. Ik kan me zomaar voorstellen dat die obsessie correleert met de toegenomen spanning die studenten ervaren.

Ik ben ervan overtuigd dat het creëren van tussentijdse momentjes waarin je met studenten stil staat bij wat ze nu kunnen wat ze een paar weken daarvoor nog niet konden, een veel duurzamer gevoel van trots oplevert dan door zo eens eenmalig de vlag uit te hangen. Trots kunnen zijn op de vooruitgang die je zelf hebt geboekt is zoveel waardevoller dan trots zijn op een willekeurig eindresultaat.

Eveline van Zeeland neemt graag Fontys-gedrag onder de loep. Daarnaast is zij Associate Lector Smart Marketing & Strategie bij FHMM en auteur van Basisboek Neuromarketing.