'Mensen maken het verschil bij wijktransformaties'
Transformatie van kwetsbare wijken staat hoog op de politieke agenda. Docent-onderzoeker Marieke Wenneker onderzocht de transformaties van twee Eindhovense wijken en schreef er een boek over. Dinsdagmiddag presenteerde ze haar bevindingen.
Ruim twee en een half jaar deed Marieke Wenneker, docent-onderzoeker bij Fontys Hogeschool Economie en Communicatie, over haar postdoc onderzoek naar de sociale transformaties in de Eindhovense wijken Woensel-West en Strijp-S. Een dik boekwerk met de titel Mensen maken de Shift is het tastbare resultaat.
Grote uitdaging
Het boek van Wenneker ligt straks niet in de boekwinkel en dingt ook niet mee naar de Libris Literatuur Prijs, maar is daarom niet minder belangrijk. “Ik heb dit boek geschreven als inspiratiebron voor andere wijken en andere steden waar ze streven naar wijkvernieuwing. En uiteraard voor onze studenten, om ze te leren hoe ze een beweging in gang kunnen zetten.” 
Veel steden staan volgens haar voor een grote uitdaging nu de coronacrisis de problematiek van kwetsbare wijken nog eens extra heeft blootgelegd. Wijkvernieuwers zoeken daarbij naar manieren om de veranderkracht van deze wijken aan te wakkeren. Zo hopen ze de bewoners meer toekomstperspectief en een prettige leefomgeving te bieden.
Dynamiek van transformaties
Wenneker: “Mijn onderzoek geeft inzicht in de dynamiek van wijktransformaties, en in de wijze waarop je het succes van zo’n transformatie kunt vergroten. Ik heb me daarbij gefocust op Woensel-West en Strijp-S: twee heel verschillende wijken in Eindhoven, waar mensen een nieuwe manier van samenleven hebben gecreëerd.”
“Maar”, waarschuwt de onderzoeker, “mijn onderzoek biedt geen blauwdruk voor andere wijken. Dé weg naar transformatie bestaat niet. Een transformatie ontvouwt zich, en je moet surfen op de kantelpunten. Wel komen uit mijn onderzoek succesfactoren naar voren die de transformatie een positieve impuls kunnen geven.” 
Zet mensen centraal
De belangrijkste les die Wenneker uit haar onderzoek destilleerde: laat bewoners de hoofdrol spelen bij wijktransformaties. “Bewoners maken de wijk. Sluit aan bij hun belevingswereld. Laat zien en voelen dat ze gewaardeerd worden om wie ze zijn. Pas dan ontstaat er echt energie om samen de transformatie aan te gaan.”
Vernieuwers in de wijk zwengelen volgens Wenneker de transformaties aan. Zij regisseren die vanuit een bepaalde kijk- en basishouding. “De vernieuwers in Woensel-West merkten dat je wel nieuwe huizen kunt bouwen, maar dat je de mensen daarmee niet meer toekomstperspectief geeft. Het welbevinden en de ontwikkeling van mensen kwam daarom centraal te staan. Die gedeelde ambitie gaf een enorme impuls aan de verandering.”
Vervolgonderzoek
Het vervolgonderzoek van Wenneker staat ook al op de rol, daarin onderzoekt ze samen met Fontys-collega's Cees-Jan Pen en Cindy Ras hoe gemeentelijke professionals versterkt kunnen worden in hun rol bij dit soort transformaties. [Ivo van der Hoeven]