“Hopelijk blijven we in de innovatiestand”

Naast de negatieve impact die de coronacrisis ook op HR-terrein heeft, ziet Marian Thunnissen ‒ lector Dynamische Talentinterventies bij Fontys ‒ lichtpuntjes. “Al die creativiteit en het grote onderlinge samenwerkingsvermogen, dat is mooi om te zien.”

Van het afkappen van sollicitatieprocedures tot het (voorlopig) bevriezen van scholingsactiviteiten - overal in haar werkgebied heeft de coronacrisis onmiddellijk gevolgen. “Waar dat op de langere termijn toe leidt, is lastig te zeggen. Ligt eraan hoe lang onze gedeeltelijke lockdown gaat duren.”

Onzeker
Thunnissen - werkzaam bij Hogeschool HRM en Psychologie - snapt dat bedrijven besluiten om al gemaakte afspraken met sollicitanten af te zeggen. Naast het feit dat ze liever face to face kennismaken, is de toekomst onzeker. “Ook stages worden om die reden afgezegd. Het is natuurlijk sneu voor onze studenten als ze daardoor studievertraging oplopen.”

Andere HR-processen ziet ze (tijdelijk?) naar de achtergrond verdwijnen. “Wie maalt er nu om een functioneringsgesprek? Managers zijn bezig met crisismanagement."

"Sterker: wellicht helpt deze crisis om op termijn ook anders tegen het functioneren van medewerkers te gaan aankijken, waarbij het accent meer ligt op iemands vermogen om in te spelen op verandering of zich snel verder te ontwikkelen.”

Menselijke maat
Dat is gelijk één van de positieve gevolgen die de crisis uiteindelijk kan hebben. “Mogelijk vindt er een herwaardering plaats van HR-processen, waarbij we ons afvragen welke daarvan écht gelden als cruciaal.”

Zo hoopt Thunnissen dat er meer aandacht komt voor de sociale kant van de zaak, een focus op ‘relatie’ in plaats van ‘prestatie’: “Al in de eerste thuiswerkweek zag je dat medewerkers het persoonlijke contact met collega’s misten.”

Ook leidinggevenden moeten in deze omstandigheden meer op zoek naar de ‘menselijke maat’. “Nu medewerkers zich op grotere afstand bevinden, is het juist zaak oog voor hen te houden.” De leidinggevende loopt zijn of haar mensen niet langer spontaan tegen het lijf bij de koffieautomaat, maar moet elk contact expliciet opzoeken. “Het is essentieel dat dit ook gebeurt.”

Daarbij is een luisterend oor onmisbaar. “Mensen maken zich zorgen. Leidinggevenden moeten meer luisteren dan ze misschien normaal doen, sterk een beroep doen op hun empathisch vermogen en niet direct in de oplossingsmodus kruipen.”

Begrip tonen, meelevend zijn, en misschien geduldiger dan anders, zegt ze. “Ik verwacht sowieso dat bedrijven die hart tonen voor hun medewerkers en focussen op de onderlinge relaties beter uit deze crisis komen.”

Geen blijvende boost in thuiswerken
Overigens voorspelt Thunnissen geen blijvende boost in thuiswerken. “Het algemene geluid is: ik mis mijn collega’s en het directe contact.” Thuiswerken is bovendien nadelig voor veel werkgevers, in verband met beveiligingsrisico’s. De beveiliging van gevoelige informatie in thuislaptops en privételefoons is een groot issue in bijvoorbeeld de financiële sector.”

Genoemde apparaten raken nogal eens zoek of worden gehackt. “Ook maakt thuiswerken het onderscheid tussen werk en privé troebeler, iets waar veel mensen behoorlijk tegenaan lopen.”

Innovatiestand behouden
Een ander positief punt is de innovatiekracht en het samenwerkingsvermogen waarover velen nu blijken te beschikken. “We zitten met z’n allen in de ‘innovatiestand’, waarbij we dingen op een inventieve manier zo proberen te organiseren dat er zo veel mogelijk sprake is van continuïteit.”

Thunnissen wijst op de maatregelen van supermarkten om op een veilige manier boodschappen te kunnen doen en de restaurants die het mogelijk maken menu’s af te halen. “Alles is erop gericht om de boel ‘gewoon’ aan de gang te houden. Ik hoop van harte dat we doorpakken en dit ook na de crisis nog even volhouden.”

“In onze sector filosoferen we graag over verandering. Welnu, die ‘verandering’ heb je nu bij de horens. De corona-crisis is ‘het uur U’ voor veel bedrijven. Ondernemers die snel schakelen en in staat zijn hun dynamische reactie vol te houden, komen hier sterker uit.”

Flexibele arbeidskrachten
Hoe dan ook, op dit moment is het voor veel flexibele arbeidskrachten, zoals zzp’ers, somberheid troef. “Natuurlijk. Eerlijk gezegd word ik niet vrolijk van het achtuurjournaal met alle humane en economische malaise. Voor deze groep geldt: geen werk betekent geen inkomen en het verdampen van de buffer, als die er al is.”

En, hoe onaardig dat ook klinkt: vanuit bedrijfsoptiek gezien creëert die ‘flexibele schil’ op dit moment juist ademruimte. “Deze arbeidskrachten kun je relatief eenvoudig loslaten om de kosten te beheersen. Ik praat dat niet goed, maar zo wordt intern vaak gedacht. Het laat nog maar eens zien hoe kwetsbaar de grote groep zzp’ers is.”

De bescherming van die groep ziet ze “normaal gesproken” als een verantwoordelijkheid van beiden: zowel de opdrachtgever als de zzp’er zelf. “Laatstgenoemde moet zorgen dat hij of zij zich continu ontwikkelt en een interessante partij blijft.”

Potje voor mindere tijden
Ook moeten ze een potje voor mindere tijden hebben klaarstaan. “Werkgevers op hun beurt kunnen meer over de grenzen van hun organisatie heen kijken en misschien minder vrijblijvend omgaan met de mensen in hun flexibele schil.”

Het verduurzamen van deze relatie is misschien nog een les die we uit deze crisis mogen trekken. “Dat doe je bijvoorbeeld door als bedrijf faciliteiten die nu alleen openstaan voor vaste medewerkers ook aan te bieden aan freelancers, denk aan opleiding en training.”

Casus erbij
Voor haar Fontys-opleiding vermoedt Thunnissen nog geen directe gevolgen. “Dat het aantal aanmeldingen terugloopt, geloof ik niet. Al kun je je natuurlijk de trend voorstellen dat er een run op zorgopleidingen komt, die misschien ten koste gaat van HRM. Maar studenten die al een voorinschrijving hebben, zullen die niet snel omdraaien.”

Ook het curriculum hoeft volgens haar nog niet op de schop. “We gaan ook niet direct allerlei HRM-crisismanagement-modules maken, al moet ik zeggen dat we er wel een mooie casus bij hebben.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]