Handen in beeld bij online lesgeven

Nu docenten noodgedwongen zijn overgestapt op online lesgeven, moeten ze in plaats van naar twintig gezichten, naar een camera op een laptop kijken. Om als docent warm en open over te komen op beeld, geeft gedragswetenschapper en lichaamstaal-expert Ted Toussaint sessies van een uur, met persoonlijke tips en tricks.

Ted Toussaint gaf elf jaar lang les aan Fontys Sporthogeschool Eindhoven en ontwikkelde zich ondertussen tot expert in lichaamstaal. In september verliet zij Fontys en richtte haar eigen bedrijf op: Beyond Expression.

Nu iedereen gedwongen vanachter zijn laptop lesgeeft, besloot zij om haar voormalige collega’s van de Sporthogeschool sessies lichaamstaal aan te bieden, tegen een vrijwillige bijdrage. Ook andere docenten van Fontys kunnen er gebruik van maken. “Het doel van de sessie is mensen bewust maken van hun eigen lichaamstaal. Dus: ‘Straal ik uit wat ik wil uitstralen?’.”

“Sommige docenten zeggen namelijk: ik ben heel toegankelijk, maar hun non-verbale uitingen zijn juist heel gesloten. Daarnaast help ik mensen de non-verbale signalen van anderen te zien. Dus de gebaren die een ander maakt, de expressies in het gezicht en hun houding.”

Persoonlijke feedback
“Ik geef persoonlijke feedback en heb geen standaard programma. Ik geef mijn sessie on the spot. In de eerste minuut van het gesprek kan ik iemand al ‘lezen’ en zie ik de signalen die iemand uitzendt.”

“Ik spits me bij en voor Fontys natuurlijk op online lesgeven en hoe een docent een goede indruk kan achterlaten. Wanneer je weet wat goed overkomt en hoe en waar je moet kijken, dan zit je er vol zelfvertrouwen bij.”

Luistergezicht
“Voor een docent is online lesgeven heel lastig. Normaal gesproken zien leerlingen je hele lichaam, nu maar vanaf het middenrif tot boven. Het is essentieel dat je met dat stuk dat je wél laat zien, uitstraalt wat je wil uitstralen: warmte.”

Dan is het dus belangrijk dat je weet wat voor handgebaren je gebruikt of hoe je ‘luistergezicht’ is, zegt Toussaint. “Je luistergezicht is namelijk (meestal) niet toegankelijk, omdat je geconcentreerd bent.”

Lichaamstaal is volgens Toussaint niet alleen voor nu interessant, maar ook voor de toekomst. “Ik denk dat digitale communicatie via video, het telefoongesprek gaat vervangen. Ook dan is het belangrijk je bewust te zijn van hoe je overkomt.”

Ongemakkelijk voelen
“Een fout die veel docenten maken, is dat ze zich ongemakkelijk gaan voelen. Ze kijken in de camera naar zichzelf. Daarom is het belangrijk om je camera op een goede plek te zetten. Ik heb zelf bijvoorbeeld poppetjes op een papiertje getekend en die naast mijn camera gehangen, zodat ik recht in beeld kijk in plaats van naar beneden.”

“Iemand aankijken zorgt voor het stofje oxytocine in je lichaam, het knuffelhormoon. En dat helpt natuurlijk bij warm en toegankelijk overkomen. Het geluk voor docenten is dat ze online alle studenten in één keer kunnen aankijken, terwijl ze dat in real life niet kunnen.”

Handen zichtbaar
Toussaint heeft nog een belangrijke tip voor docenten: “Zorg dat je handen zichtbaar zijn. Veel docenten hebben de laptop te dichtbij of te hoog staan. Voor begrip van anderen en het opbouwen van een vertrouwensband, is het essentieel dat je je handen laat zien.”

Het heeft volgens haar invloed op het angstgedeelte van de hersenen. “Zien mensen jouw handen niet, dan denken ze: ‘wat zit er achter zijn of haar rug?’. Veel non-verbale communicatie gaat terug naar het evolutionaire brein, als je je daarvan bewust bent, krijg je er veel vertrouwen en zekerheid voor terug.”

De voormalige Fontys-docent vraagt tijdens de corona-tijd enkel een vrijwillige bijdrage voor haar sessies van een uur. “Ik wil mensen helpen. Belangrijk te vermelden is ook dat dit geen toneelspelen is. Ik leer mensen geen dingen die niet bij hen passen. Als er docenten zijn die nooit knikken, kan en wil ik ze niet leren om opeens heel veel te knikken. Ieder moet op zijn eigen manier en wat bij hen past, leren warmtesignalen uit te zenden.” [Jacky Eickes]

Meer weten? Op de website www.beyond-expression.eu is een sessie bij Touissant te boeken.